Basit Bilanço Anlatımı, Bilanço Nedir?

Basit Bilanço Anlatımı, Bilanço Nedir?

Belli bir tarih itibari ile işletmenin varlıklarını ve bu varlıkların hangi kaynaklar ile karşılandığını gösteren mali tabloya Bilanço denir.

Ana mali (finansal) tablolardan olan biri olan bilançoyu daha anlaşılabilir şekilde inceleyelim.

Bilanço Nedir?

Bilanço, belli bir tarih itibari ile (mali yılsonları, çeyrek yılsonları) işletmenin: varlıklarını bu varlıkların hangi kaynaklar ile karşılandığını gösterir.

BASİT BİLANÇO

Bilançonun 2 tarafı vardır.  Sol tarafa aktif, sağ tarafa da pasif denir. Aktif tarafında varlıklar, pasif tarafında da kaynaklar vardır.

Varlık dediğimiz şey işletmenin sahip olduğu değerlerdir. Muhasebede karşılıksız hiç bir şey yoktur. Bir varlığın elde edilebilmesi için de karşılığında bir kaynağının olması gerekir. Bu kaynak 2 şekilde olur, ya birikiminiz veya sermayeniz ile karşılarsınız ya da borçlanırsınız. Kendi birikiminiz / sermayeniz Öz kaynaklarınızdır. Borçlar ise yabancı kaynaklardır.

Bilançonun Aktif Kısmı

Bilançonun aktif kısmını varlıklar oluşturur ve ikiye ayrılır:

Dönen varlıklar:

Bir mali yıl içerisinde nakde dönebilecek veya cari yıl içinde fayda sağlayacak varlıklardır. Nakit para, bankadaki para, çekler, senetler, stoklar, ticari mallar, indirilecek KDV vs. dönen yani cari varlıklardır.

Duran Varlıklar:

Bir mali yıl içinde nakde dönemeyecek veya sağladığı yarar sonraki dönemlere sarkan varlıklardır. Bu duran varlıklar maddi (demirbaşlar, binalar vs.) olabileceği gibi maddi olmayan (isim hakkı vs.) soyut varlıklar da olabilir.

Bilançonun Pasif Kısmı

Bilançonun pasif kısmını kaynaklar oluşturur ve üçe ayrılır:

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: İçinde bulunulan mali yılın sonuna kadar ödenmesi gereken borçlardır.

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: İlgili finansal yıldan sonra ödenecek borçlar da burada sınıflandırılır. Uzun vadeli banka kredileri bu kısımda en yoğun kullanılan kaynaklardandır.

Öz kaynaklar: Öz kaynaklar adı üstünde “öz” kaynaklardır, yani dışarıdan sağlanmayan kendi kaynaklarımızdır. Bunlar işletmeye konulan sermaye olabileceği gibi, yedekler ( mesela kar yedekleri: ortaklara ödenen kar payından arta kalan kısım) veya geçmiş yıllardan devreden kar olabilir.

Bilançonun Denkliği ve Özet Bilanço Örneği

Bilançonun aktif toplamı ile pasif toplamının eşit olmasıdır. Bilançonun bu iki tarafının eşit olmaması bilançonun hatalı hazırlandığını gösterir.

Bilançonun denkliği Yukarıda bilançonun eşitliğini görüyorsunuz. Bilançonun kısa tanımını yaparken varlıkların hangi kaynaklar ile finanse edildiğini (karşılandığını) gösterdiğini söylemiştik. Yani varlığın bir karşılığı olacağına göre, varlık kadar kaynak da olması gerekir.

Bilançonun Şekli

Dikkat etmek gerekir ise basit bilanço üstünde gördüğünüz tüm ana bölümler aynen yerli yerinde duruyorken alt tarafları detaylıdır. Bu şekilde daha doğru analizler yapılabilir.

Bilanço üstünde olması gereken bazı şekil şartları vardır.  Bunlar:

BİLANÇO kelimesi: Aslına bakarsanız tuhaf bir şart gibi duruyor. Konu hakkında minicik bir bilgisi olan biri bile bunun bir bilanço olduğunu bilebilir. O halde “bu bir BİLANÇO dur” demenin ne anlamı var diyebilirsiniz. Ama şunu da düşünmek lazım. Halka açık şirketler var ve bu şirketler finansal (mali) tablolarını hissedarları ile paylaşmak zorunda. Her hissedar da mali tablolara hâkim olmayabilir, fikri bile olmayabilir. O zaman bir başkası da şöyle diyebilir “Bilançoyu bilmiyorsa bir şey de anlayamaz zaten. O halde bakmasının ne anlamı var”. O da haklı ya neyse :). Bence zaten rapor her neyse başlığı da yazılmalıdır. Şart olsun olmasın.

Firmanın İsmi : Firmanın tam ünvanı yazılır.

Tarih : Bunu da konuşalım. Yukarıdaki tanıma tekrar bakalım. “Belli bir tarih itibari ile varlıkların ve bu varlıkların hangi kaynaklarla karşılandığını gösteren tablodur” diyordu. Dikkat ederseniz “tarih” diyor, “dönem” demiyor. Bilanço belli bir dönem içindeki (örneğin 1 Ocak 2017 – 31 Aralık 2017)varlıklardan veya kaynaklardan bahsetmez. Belli bir tarihte (tam o tarihte, orneğin 31 Aralık 2017) firmanın varlıklarını ve kaynaklarını gösterir.

Dipnotlar: Zorunluluğu konusunda görüş ayrılıkları olsa da bana göre kesinlikle olması gereken bir unsurdur. Dipnotlar bilançonun ayrılmaz bir parçasıdır. Nedenini dipnot kavramını anlatarak açıklayalım. Dipnot bilanço üstünde gösterilemeyen ancak bilançonun yorumunu direkt etkileyen verilerin yazıldığı yerdir. Örneğin muhasebe politikalarında değişiklik (değerleme veya maliyet hesaplama konusunda), verilen teminatlar veya ipotekler gibi. Muhasebenin “tam açıklama” kavramının en önemli öğelerinden biridir. Hem de yönetici ve hissedarları doğru bilgilendirmedir, muhasebe ahlakıdır.

Basit Bilanço Uygulaması

Bilançoyu yüzeysel ancak ana hatlarıyla anladığımıza göre basit bilanço uygulaması da yapabiliriz sanırım. Böylelikle bilanço nasıl hesaplanır pekiştirmiş de oluruz.

Küçük bir not: Bilanço belli bir tarihteki varlık ve kaynakları gösterir. Durağandır, hareketli değildir. Yani bazı kayıtlar bilanço hesabına gitseler de direkt bilançoya kaydedilmez. Aşağıda yapacağımız hareketler sadece bilançoyu daha iyi anlamaya yönelik kurgudur. İşyerinde denemeyiniz.

SMMM ERHAN YAŞAR-YAZAR /