AHMET KAYA

AHMET KAYA

Vizyon Ege, Kim Kimdir?

Besteci, ses sanatçısı, şarkıcı (D. 28 Ekim 1957, Malatya – Ö. 16 Kasım 2000, Paris). 1957 yılında Adıyaman’dan Malatya’ya göç etmiş Kürt kökenli bir baba ile Erzurumlu bir annenin beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Sümerbank mensucat fabrikasında çalışan bir işçiydi. İlkokulu Malatya’da okudu ve müzikle altı yaşında babasının hediye ettiği bağlama ile tanıştı. Dokuz yaşında babasının çalıştığı fabrikanın işçilerinin düzenlediği işçi bayramı gecesinde ilk defa sahneye çıktı. Okuldan geri kalan zamanlarında plak ve kaset satan bir dükkânda çalıştı.

Ailesinin geçim sıkıntısı çekmesi nedeniyle 1972’de İstanbul Kocamustafapaşa’ya göç ettiler ve okulu bıraktı. İşportacılık ve çıraklık gibi çeşitli vasıfsız işlerde çalıştı. 16 yaşında yasak afiş basmaktan tutuklandı. Daha sonra birkaç arkadaşıyla birlikte Halk Birimleri Derneği’nin çalışmalarına katıldı. Bu çalışmaları sırasında çeşitli etkinliklerde bağlama çalmaya devam etti. Boğaziçi Üniversitesinde yapılan bir etkinlikte Ruhi Su ile tanışma fırsatı buldu, Gelibolu’da askerlik yaptı, bu arada orkestrada müzik çalışmalarına devam etti. Askerlik dönüşü Emine Kaya ile evlendi ve 1982 yılında kızları Çiğdem doğdu. 

İlk albümü Ağlama Bebeğim 1995 yılında çıktı. İstanbul Şan Tiyatrosu’nda ufak bir konser verdi. Yayımlandığı yıl albüm toplatıldı, daha sonra sansürü kaldırıldı. 1985’de ikinci albümü Acılara Tutunmak için birinci albümde olduğu gibi Değişim stüdyosuyla anlaşır. Stüdyonun sahibi, o sıralarda Metris Askeri Cezaevi’nde olan Selda Bağcan’ın kardeşidir. Cezaevinde tanıştığı Gülten Hayaloğlu ile Ahmet Kaya’nın tanışmasına aracılık eder. Albüm yayınlandıktan sonra evlenirler. Gülten Hayaloğlu hapishanede idam cezasına mahkûm olan Nevzat Çelik’in Şafak Türküsü şiirini Ahmet Kaya’ya iletir. 1985 yılında yapılıp 1986’da piyasaya çıkan Şafak Türküsü albümü, geniş kitlelerce tanınmasını sağladı. 1987 yılında kızı Melis doğar. Aynı yıl, sözlerinin çoğu Gülten Hayaloğlu’nun kardeşi Yusuf Hayaloğlu’na ait olan Yorgun Demokrat albümünü yayımladı. 1988 yılında sadece iki şarkının söz yazarlığını Hayaloğlu’nun yaptığı ve diğer sözlerin tanınmış şairlerin şiirlerinden oluşan Başkaldırıyorum yapıldı. Ardından 1989 yılında sadece bağlama ve vokalin oluşturduğu konserlerinden bir derleme olan Resitaller-1 yayımlanır.

Aynı yıl Osman İşmen’in düzenlemesiyle, sözlerinin büyük çoğunluğunu Hayaloğlu’nun yazdığı İyimser Bir Gül, 1990 yılında Resitaller-2 albümü yayımlandı. Aynı yılın Ekim ayında çeşitli şairlerin şiirlerinden oluşan Sevgi Duvarı isimli albümünü çıktı. Sonrasında çıkardığı Şarkılarım Dağlara albümünde yer alan Özgür Çağrı isimli şarkıda geçen “Abin bir gün dağdan döner, sarılırsın yavrucağım” gibi sözler nedeniyle albümü toplatıldı, Kaya’nın konser vermesi yasaklandı. 1990 yılında Tatar Ramazan ve 1992 yılında Tatar Ramazan Sürgünde filmlerinin müziğini yaptı. 1994 yılında Kanal D’de Ahmet Abi’nin Vapuru programını yaptı. 

Sözlerini kendisinin yazdığı bestelerle beraber, Attilâ İlhan, Can Yücel, Nevzat Çelik, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Enver Gökçe, Ahmed Arif gibi tanınmış şairlerin şiirlerini de besteledi. Şarkılarında genellikle toplumsal meseleleri işlerdi. Birçok defa çeşitli kurumlar, televizyonlar, gazeteler, dergiler tarafından halk oylamalarıyla yılın sanatçısı seçildi. Birçok yardım kuruluşu ve demokratik kitle örgütlerinden onur ödülleri aldı. “Vatana ihanet” iddiasıyla hakkında İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde toplam 10,5 yıl ağır hapis istemiyle iki ayrı dava açıldı. Haziran 1999’da Türkiye’den ayrıldı. Yargılamaların sonucunda toplam 3 yıl 9 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı; ancak yurt dışında olduğu için hapse girmedi. 1999 Mart ayında Ordu  Valiliği, Ahmet Kaya’nın kasetlerinin kentte satılmasını ve bulundurulmasını yasakladı.

Kaya, Hoşçakalın Gözüm isimli albümünün kayıtlarını yaparken, Paris’teki evinde geçirdiği kapl krizi sonucu yaşamını yitirdi. Cenaze töreni Paris Kürt Enstitüsü’nde yapıldı. Ölümünden sonra, 2002 yılında Ahmet Kaya’nın şarkılarını yirmi ünlü sanatçının söylediği Dinle Sevgili Ülkem isimli bir albüm yapıldı. Ayrıca Magazin Gazetecileri Derneği’nin gecesinde duyurduğu Kürtçe Karwan (Kervan) parçasının ve klibinin de bulunduğu Hoşçakalın Gözüm, Biraz da Sen Ağla albümü,  Kalsın Benim Davam ve Gözlerim Bin Yaşında (2006) albümleri yayımlandı. 4 Eylül 2007’de Batman’da Kaya’nın ismi verilen Ahmet Kaya Halk Evi açıldı.