Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi ile ilgili bol miktarda yanlış enformasyon uydurdular

İSTANBUL ÇİN BAŞKONSOLOSLUĞU’NUN BASIN AÇIKLAMASI

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) dâhil Batı’daki Çin karşıtı bazı güçler Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi ile ilgili bol miktarda yanlış enformasyon uydurdu ve yaydı.

Xinjiang’la ilgili sorunlar asla insan hakları, etnik köken ya da dinle ilgili değil, aksine şiddetli terörizm ve ayrılıkçılıkla mücadele sorunlarıdır. Çin hükümeti Xinjiang’da yasalara uygun olarak terörle mücadele ve radikallikten kurtarma çabaları başlattı ve bu çabalar bütün etnik gruplardan insanların coşkulu desteğini aldı.

Bölgedeki insanlar barış ve refahı benimsemeye devam etti ve Xinjiang toplumu düzenli bir şekilde kalkınmaya devam ediyor. Bu gerçekler Xinjiang konusundaki yalanları çürütmek için en güçlü araçlardır. Gerçekler ve hakikat sonunda bütün yalanları bastıracaktır.

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi güzellik, çeşitlilik ve birlik toprağıdır. Bölgedeki 56 etnik grup, farklı etnik gruplardan insanların barış ve uyum içinde yaşayıp çalışmasıyla birlikte, güzel bir ana vatan kurmak, toplumsal istikrarı devam ettirmek ve ekonomik kalkınma ile refahı gerçekleştirmek, kültürel mirasın korunmasını, etnik birliği ve uyumu ve din özgürlüğünü geliştirmek için, tıpkı nar tanelerinin birbirine yapışması gibi bir ailenin üyeleri olarak yakından bütünleşmişlerdir.

Ancak ABD dâhil Batı’daki Çin karşıtı bazı güçler Çin’in Xinjiang ile ilgili bol miktarda yanlış enformasyon uydurdu ve yaydı. Çin’in imajına çamur attılar, Xinjiang’daki politikalarına iftira attılar, Çin’in içişlerine karıştılar ve uluslararası toplumu kandırmaya ve Xinjiang’da istikrar ve kalkınmayı engellemeye çalıştılar.

Yalanlar bir süre insanları yanıltabilir ama dünyanın güvenini kazanamaz. Gerçekler ve hakikat sonunda bütün yalanları bastırır. Xinjiang’la ilgili sorunlar asla insan hakları, etnik köken ya da dinle ilgili değil, aksine şiddetli terörizm ve ayrılıkçılıkla mücadele sorunlarıdır. Çin hükümeti Xinjiang’da yasalara uygun olarak terörle mücadele ve radikallikten kurtarma çabaları başlattı ve bu çabalar bütün etnik gruplardan insanların coşkulu desteğini aldı.

Bölgedeki insanlar barış ve refahı benimsemeye devam etti ve Xinjiang toplumu düzenli bir şekilde kalkınmaya devam ediyor. Bu gerçekler Xinjiang konusundaki yalanları çürütmek için en güçlü araçlardır.

Çin karşıtı güçlerin Xinjiang’la ilgili uydurduğu bazı tipik söylenti ile yalanları seçtik ve konuyu açıklığa kavuşturmak için bunları gerçeklerle çürüttük.

Yalan 1: Mike Pompeo Çin hükümetinin Xinjiang’da Uygurlara ve diğer etnik azınlıklara karşı “soykırım” yaptığını iddia etti.

Gerçek: Son yıllarda Xinjiang’daki Uygur nüfusu düzenli biçimde artıyor. 2010’dan 2018’e Xinjiang’daki Uygur nüfusu 10,17 milyondan 12,72 milyona çıktı, bu 2,55 milyonluk ya da yüzde 25,4’lük bir artış. Uygun nüfusunun büyüme oranı sadece Xinjiang’ın 13.99 olan toplam nüfus artış oranından büyük değil, aynı zamanda Han nüfusunun yüzde 2’lik nüfus artış oranını bir yana bırakırsak, diğer bütün etnik grupların yüzde 22,14 olan nüfus artış oranından da büyük.

Xinjiang’da toplumsal istikrar var, insanlar barış ve uyum içinde yaşıyor. Bölge ekonomik ve toplumsal kalkınma ve halkın geçim şartları konusunda benzeri görülmemiş başarılar elde etti. 2014’den 2019’a Xinjiang’ın Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) yıllık ortalama yüzde 7,2’lik büyüme oranı ile 919,59 milyar yuandan 1,36 trilyon yuana çıktı. Xinjiang’da kişi başına harcanabilir gelir yıllık ortalama yüzde 9,1 arttı. Yoksulluğun ortadan kaldırılmasında dikkate değer başarılar kazanıldı. Xinjiang’da yoksulluk içinde yaşayan 3,9 milyon insanın tamamı yoksulluktan kurtarıldı. Xinjiang’da mutlak yoksulluk sorunu tarihsel olarak çözüldü.

Xinjiang’daki bütün etnik gruptan insanların meşru hakları ve çıkarları korundu. Bütün etnik gruplar, nüfusları ne kadar olursa olsun aynı yasal statüye sahip ve yasaya uygun olarak, devlet işlerinin yönetimine katılma, dini inanç özgürlüğü, eğitim alma kendi dilini kullanma ve kendi geleneksel kültürünü koruma dahil çeşitli haklardan yararlanıyor.

Yalan 2: Adrian Zenz, Xinjiang’ın Uygur kadınlarını “zorla kısırlaştırdığını”, bunun da Uygur nüfusunun azalmasına yol açtığını iddia eden haberler yayınladı.

Gerçek: Adrian Zenz sözüm ona “Çin araştırmaları uzmanı” değil, fakat ABD hükümetinin desteklediği, aşırı sağcı “Komünizmin Kurbanları Anıtı Vakfı”nın bir üyesidir. Kendisi ayrıca ABD istihbarat örgütlerinin kurduğu Çin karşıtı örgütün kilit bir üyesi ve meşhur bir ırkçıdır.

Adrian Zenz’in “haberleri” tamamen uydurmalarla ve veri manipülasyonları ile doludur. Bu “haberler”deki “zorla kısırlaştırma”nın sözüm ona kanıtı, Çin’de 2018’de yeni rahim içi araçların (IUD) uygulanmasının yüzde 80’inin Xinjiang’da gerçekleştirildiğini ve Xinjiang’ın Hotan ve Kaşgar bölgelerinde doğal nüfus artış oranının bin kişide sadece yüzde 2,50 olduğunu iddia ediyor. Bu “kanıt” gerçeklerle büyük çelişki içindedir.

Çin Ulusal Sağlık Komisyonu’nun yayınladığı Çin 2019 Sağlık İstatistikleri Yıllığı’ndaki verilere göre, Xinjiang’da 2018’de uygulanan yeni IUD sayısı 328,475’dir ve bu 3,774,318 olan Çin’deki toplamın sadece yüzde 8,7’sidir.

2019 Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin istatistik bürosunun yayınladığı Xinjiang istatistik yıllığına göre, Kaşgar ve Hotan’da doğal nüfus artış oranı 2018’de sırasıyla bin kişide yüzde 6,93 ve 2,96 idi.

Yalan 3: BBC Newsnight bir haberinde Zumrat Dawut’un (Zamira Dawut) mesleki eğitim ve öğretim merkezinde “zorla kısırlaştırıldığını” ileri sürdü.

Gerçek: Zamira Dawut asla hiçbir mesleki eğitim ve öğretim merkezinde eğitim görmedi. Abisi Abduhelil Dawut bunu daha önce açıklığa kavuşturdu.

Kendisi merkezden “çıktıktan” sonra kısırlaştırılmaya zorlandığını ve zaten üç çocuk sahibi olduğu için rahminin alındığını iddia etti. Aslında, Mart 2031’de Zamira Dawut Urumçi Anne ve Çocuk Bakım Servisi Merkezi’nde üçüncü çocuğunu doğurduğunda, gönüllü olarak sezeryenle çocuk doğurma ve tüplerinin bağlanarak kısırlaştırılmasına onay verdi ve merkezde ameliyat yapıldı. Rahminin alınması bir yana, asla kısırlaştırılmadı.

Kendisi, yaşlı babasının Xinjiang yetkilileri tarafından defalarca gözaltına alındığını ve sorgulandığını ve kısa bir süre önce bilinmeyen bir nedenle öldüğünü iddia etti. Aslında babası 12 Ekim 2019’da kalp hastalığından ölene kadar çocukları ile beraber yaşadı. Asla soruşturulmadı ve gözaltına alınmadı. Kardeşleri Abduhelil Dawut ve Elkin Dawut bu gerçekleri doğruladılar.

Kendisi, bir akrabasının evinde kendisine domuz ikram edildiğini iddia etti. Aslında, bahsettiği akrabası ağabeyi Abduhelil Dawut’un çifti olan Zhao Qilin’dir. Ekim 2017’de Abdulhelil etnik birlik programının çerçevesinde Zhao ile “akraba” olarak bir çift oluşturdu. Ocak 2018’de Zhao Abdulhelil’i, kız kardeşi Zamira Dawut’la birlikte evine misafir olarak çağırdı. Yemek Zhao’nun annesi, kendisi de etnik Hui ve Müslüman olan annesi tarafından hazırlandı ve sadece helal yemekler yenildi. Zhao’nun annesinin “domuz yemeği” sunması imkânsızdır.

Yalan 4: Mihrigül Tursun yabancı medya kuruluşları ile yaptığı bir röportajda, mesleki eğitim ve öğretim merkezinde kendisine zorla bilmediği bir ilaç içirildiğini ve Amerikalı doktorların kendisine kısırlık teşhisi koyduğunu söyledi.

Gerçek: Mihrigül Tursun, 21 Nisan 2017’de Qiemo İlçesi Kamu Güvenliği Müdürlüğü tarafından etnik nefret ve ayrımcılık kışkırtıcılığı yaptığı şüphesi ile gözaltına alındı. Gözaltı sırasında frengi hastası olduğu ortaya çıktı. İnsani düşüncelerle, ilçenin kamu güvenliği müdürlüğü 10 Mayıs 2017’de gözaltına son verdi. 20 günlük gözaltı dışında Mihrigül Çin’de iken tamamen özgürdü. İlaç almaya zorlanmak bir yana, asla bir cezaya çarptırılmadı, mesleki eğitim ve öğretim merkezinde eğitim görmedi. Çin’de kısırlaştırıldığına dair hiçbir kayıt yoktur.

Yalan 5: Xinjiang milyonlarca Uyguru tutuklamak için “yeniden eğitim kampları” kurdu.

Gerçek: Xinjiang’da asla sözüm ona “yeniden eğitim kampları” olmadı.

Xinjiang’da yasalara uygun olarak kurulan mesleki eğitim ve öğretim merkezleri yapı olarak eğitim ile öğretim kurumlarıdır ve Xinjiang’ın aldığı önleyici terörizmle mücadele ve radikallikten kurtarma önlemleridir. Amaç terörizmi ve aşırıcılığı besleyen temeli kaynağında yok etmektir. İlgili önlemler uluslararası topluluğun terörle mücadele ve radikallikten çıkarma deneyimlerine dayanmaktadır ve Birleşmiş Milletler (BM) Şiddetli Aşırıcılığı Önleme Eylem Planı’nda önerilen aşırıcı ideolojileri önlemek için eğitim, kalkınma ve diğer kaynakları kullanma fikrinin uygulanmasıdır. Bu BM Küresel Terörle Mücadele Stratejisi’nde içerilen bir dizi uluslararası terörizmle mücadele kararının ilkelerine ve ruhuna tümüyle uygundur. Xinjiang’ın terörle mücadele ve radikallikten çıkarma önlemleri olumlu sonuçlar aldı. Bölgede dört yıldan uzun bir süredir hiçbir şiddetli terörist eylem yoktur.

Mesleki eğitim ve öğretim merkezlerinde, radikallikten çıkarma hedefini başarmak için, standart konuşulan ve yazılan Çince, yasayı anlama ve mesleki becerilerde eğitim içeren bir müfredat uygulanmaktadır. Ekim 2019’da bu tür merkezlerdeki bütün eğitim gören kişiler eğitimlerini tamamladılar ve mezun oldular ve bunların çoğu kalıcı işler buldu ve sakin bir hayat yaşıyor.

Yalan 6: Xinjiang’daki mesleki eğitim ve öğretim merkezlerinde, eğitim görenler üzerinde “dini kontrol”, siyasal olarak beyin yıkama, tehdit ve işkence uygulandı.

Gerçek: Mesleki eğitim ve öğretim merkezleri, eğitim görenlerin din ve inanç özgürlüğüne, etnik gelenek ve göreneklerine, kendi etnik dillerini konuşma ve yazmada kullanma haklarına tam olarak saygı göstermekte ve korumaktadır. Eğitim alanlar, evlerinde yasal dini faaliyetlere katılıp katılmamaya kendileri karar verebilirler; farklı besleyici Müslüman yemekleri ücretsiz olarak verildi ve merkezlerdeki yönetmelikler, eğitim müfredatı ve menülerin tamamında standart Çincenin yanı sıra yerel etnik diller kullanıldı.

Mesleki eğitim ve öğretim merkezlerinde eğitim görenlerin kişisel özgürlüğü ve itibarı tam olarak garanti altındadır. Bu merkezlerde, eğitim görenlerin düzenli olarak evlerine gitmelerine, kişisel işlerini yapmak için izin istemelerine ve yazışma özgürlüğünden yararlanmalarına olanak sağlayan yatılı eğitim modeli uygulandı. Merkezlerde, aşağılamanın ve kötün davranmanın herhangi bir biçimi kesinlikle yasaklandı. “Etnik azınlıkları baskı altına almak” ya da “Müslümanlara zulmetmek” gibi şeyler yoktu.

Merkezler iyi donanımlı tesislere sahipti. Yurtlar, radyo, televizyon, klima ve elektrikli fanlar ile donatıldı. Tıbbi tesisler, yasal danışmanlık ve akıl danışmanlığı odaları ilgili hizmetleri ücretsiz olarak sağlıyordu. Merkezlerde, basketbol, voleybol ve masa tenisi için spor salonları, okuma odaları, bilgisayar odaları ve sinema salonları gibi kültürel faaliyet tesislerinin yanı sıra küçük dinlenme salonları ve açık hava sahneleri gibi kültür ve sanat performansı salonları vardı. Eğitim görenlerin çalışma, yaşam ve eğlencede farklı ihtiyaçlarını maksimum seviyede karşılamak için halk şarkıları, danslar ve spor yarışmaları gibi müfredat dışı faaliyetler düzenli olarak yapıldı. Bütün eğitim görenler kamu emeklilik ve sağlık sigortası programlarına dâhil edildiler ve ücretsiz sağlık muayenelerinden geçirilmeye hak kazandılar.

Yalan 7: Ülke dışındaki bazı Uygurlar yabancı medya ve sosyal medya platformlarında, “Xinjiang’daki akrabaları ya da arkadaşlarıyla bağlantı kuramadıklarını ve kayıp olduklarını” iddia ediyorlar.

Gerçek: Xinjiang, yasalara göre, Uygurlar dâhil olmak üzere bütün etnik gruplardan kişilerin seyahat özgürlüğünü ve ülke dışındaki akrabalarıyla iletişimini korur.

İlgili birimlerle yapılan doğrulamalar, yurt dışındaki “Doğu Türkistan” ayrılıkçılarının sözünü ettiği gibi “kayıp” olduğu iddia edilen bazı kişilerin normal bir yaşam sürdüğü, diğer “kayıp” vakaları raporlarının tamamen uydurma olduğunu gösteriyor.

Avustralya televizyonu ABC (Australian Broadcasting Corporation), bir defasında, Avustralya’da yaşayan Çin vatandaşı Azmat Ömer’in, Xinjiang’da yaşayan ailesiyle bağlantısını kaybettiği iddiasını yayınladı. Ömer’in yakınları babası, üvey annesi, üç erkek kardeşi, iki kız kardeşi ve 20 diğer akrabalarından oluşuyordu. Ancak gerçek şu ki; Çin’deki bütün akrabaları normal bir yaşam sürdürüyor.

Şubat 2020’de Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi toplantısı sırasında, “Dünya Uygur Kongresi” Cenevre’deki BM binası dışında bir gösteri düzenledi. Gösteride, sözde “Çin hükümetinin zulüm ettiği Uygurların” fotoğrafları gösterildi. Bu fotoğraflar daha sonra kirletilmiş bilgi olarak gözden düştü. Bu fotoğraftakiler normal yaşamlarına devam ediyorlar. Ayrılıkçı gruplar onların fotoğraflarını ve kişisel bilgilerini çaldı.

Yalan 8: Xinjiang, Uygurları yok etmek için koronavirüsü kullanıyor, bulaşmadan sonra birçok trajik ölüm meydana geldi.

Gerçek: Covid-19 salgınının ortaya çıkmasından bu yana Xinjiang, virüse karşı mücadelesini kararlı biçimde sürdürüyor ve kısa süre içinde etkili biçimde salgını kontrol altına aldı. Devlet Konseyi ortak önleme ve kontrol mekanizmasından uzman ekibin desteğiyle yerel hükümet, hastaları tedavi etmek için elinden gelen bütün çabaları gösterdi. Bölgesel hükümet, farklılaştırılmış, bilimsel önlemlerle hedeflenmiş önleme ve kontrol yaklaşımını kabul etti. Ayrıca, virüsün yayılma hızını azaltmak için kalabalık ve önemli mekânlar gibi yerlerde salgının önlenmesi ve kontrolünü güçlendirdiler. Yerel hükümet ayrıca, yeterlilik, kalite ve istikrarlı fiyatları sürdürürken, gıda ve diğer günlük ihtiyaçların üretimi ve arzını sağlamak için her türlü çabayı gösterdi. Bu önlemler, Xinjiang’daki farklı etnik gruplara mensup insanlar tarafından yaygın biçimde desteklendi. Birlikte gösterilen çabalar sayesinde Xinjiang’daki 826 teyitli Covid-19 vakasının tamamı, tek bir ölüm bile olmadan tedavi edildikten sonra hastaneden taburcu edildi.

Yalan 9: Çin, Xinjiang’dan sistematik olarak 80 bin Uygur’u, başka eyaletlerdeki fabrikalara “zorla çalıştırmak” için görevlendirdi.

Gerçek: Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi yönetimi, istihdamı ilerletmek için güçlü bir sorumluluk duygusuyla çalışıyor. Xinjiang’ın güney kesimi, düşük seviyede sanayileşme ve kentleşmeyle az gelişmiş bir bölge. Bu bölgede birçok insan iş fırsatı eksikliği yüzünden yoksulluk sıkıntısı çekiyor. Bu gerçekler temelinde, her seviyede yerel hükümetler istihdamı sağlamak gereğince bu kişilere yardım için aktif önlemler aldı. Bu önlemler, yakınlarda iş fırsatları yaratma, Xinjiang’daki diğer bölgelerde çalışma olanakları sağlama ve Xinjiang’a yardımcı olmak için eşleştirilmiş kentler ve diğer eyaletlere çalışma gücü transfer etmeyi kapsıyor. Bu tür önlemler, farklı etnik gruplara çalışma ve istihdam hakkını garanti ederken, sakinlerin istihdam yoluyla yoksulluğun üstesinden gelmesine ve tatmin edici bir yaşam sürmelerine yardım etti.

2018 yılından bu yana Xinjiang’ın güneyinden çok yoksul ailelerden 151 bin kişi evlerinden uzakta iş sahibi olmayı güvenceye aldı. Onların çoğu Xinjiang’ın diğer kesimlerinde çalışırken, yaklaşık 14 bin 700’ü köylüleri ve akrabaların yardımıyla ya da insan kaynakları kurumları aracılığıyla bölge dışında çalıştı. Xinjiang dışında çalışanlar gelenek ve görenek, dil ve kültürlerini sürdürme haklarına sahipler ve dini inanışları tam olarak garanti altındadır. Birçoğunun yıllık geliri 45 bin yuan ve bu kendi memleketlerinde çalışan ya da çiftçilerin gelirinden birkaç kat daha fazla.

Yalan 10: Xinjiang çok sayıda Uygur’u pamuk toplamaya zorlayarak, küresel tedarik zincirini lekeledi.

Gerçek: Birkaç yıl önce, sonbaharda pamuk olgunlaştığı zaman Henan, Sichuan ve diğer bölgelerden birçok göçmen işçi pamuk toplamak için trenlerle Xinjiang’a geliyordu. Onlara, “pamuk toplama güçleri” deniyordu. Xinjiang’daki farklı etnik gruplardan göçmen işçiler de pamuk toplamaya gidiyordu. Onlar birlikte çalıştılar, birbirlerini önemsediler ve derin bir arkadaşlık bağı oluşturdular. Xinjiang’ın içi ve dışından olan bu pamuk toplayıcılarının tamamı gönüllü ve onların gelirleri sadece bir ayda 10 bin yuanın üzerine çıkabiliyor.

Son yıllarda bilim ve teknolojinin gelişmesiyle, Xinjiang’da pamuk üretimi epeyce makineleşti. En yoğun hasat zamanında bile çok sayıda pamuk toplayıcısına ihtiyaç yoktur. Örneğin, 2015 yılından bu yana Xinjiang’daki Bayingolin Moğol Özerk İli’nde pamuğun çoğu makinelerle hasat ediliyor.

Yalan 11: Xinjiang, Uygur kültürünü sistematik olarak yok etme girişiminde etnik azınlıklara asimilasyon politikası uyguluyor.

Gerçek: Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’ndeki bütün etnik gruplar kendi gelenek ve göreneklerini koruma ya da yeniden düzenleme konusunda tam özgürlüğe sahiptirler. Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, Anayasa ve yasalara sıkı biçimde bağlıdır ve bütün etnik grupların geleneksel kültürünü koruması ve geliştirmesine büyük önem vermektedir.

Xinjiang’da bütün etnik grupların kültürel mirası korunmaktadır. Uygur, Moğol, Hui, Xibe ve diğer etnik azınlık grupların seçkin tarihi ve kültürel mirasını temsil eden tanınmış bir dizi mimari yapı restore edildi ve korundu. Bu yapılar arasında Kaşgar’daki Afak Hoca Türbesi, Huocheng’deki Tuğluk Timur Türbesi, Zhaosu Moğol Lama Manastırı, Hejing’deki Eski Moğol Prens Konutu ve Chimtoghrak Malikanesi bulunuyor.

Etnik grupların mükemmel geleneksel kültürü devam ediyor. Uygurların “Meşrep”, Kazakların “Aytış”, Kırgızların “Kopuz halk şarkısı söyleme festivali”, Moğolların “Naadam Festivali”, Xibe etnik halkının “West Moving Festivali” ve Han halkının “Fener Festivali” gibi geleneksel kültürel etkinlikler, yaygın biçimde düzenleniyor. Bir dizi, zengin etnik ve bölgesel özelliklere sahip etkileyici dramalar sahneleniyor, örneğin Uygurların “Garip ve Senem”, Kazakların “Aytış” ve Kırgızların “Manasçıların” koşuk draması “Manas Destanı” gibi.

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, yemek, festival, düğün ve cenaze törenlerinde bütün etnik grupların gelenek ve göreneklerini tam olarak korumuştur. Xinjiang’da Müslümanların yaşadığı büyük ve orta kentler ile küçük kasabalarda belirli sayıda helal restoran bulunmaktadır. Etnik azınlıkların çalıştığı kuruluşlarda ve önemli trafik arterlerinde “helal kantinler” ya da “helal mutfak tesisleri” kurulmakta, Müslüman insanlara verilen sığır ve koyun eti onların adetlerine göre, kesilmekte, işlenmekte, depolanmakta, taşınmakta ve satılmaktadır. Bütün etnik gruplar, Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı gibi geleneksel etkinlikleri sırasında yasal tatillerden yararlanmaktadır.

Şu anda Xinjiang’daki bütün etnik gruplardan insanlar 10 konuşma ve yazma dilini kullanmaktadır. Etnik azınlık dilleri, yargı, yönetim, eğitim, basın yayın, radyo ve televizyon ve internet dahil olmak üzere farklı alanlarda yaygın biçimde kullanılmaktadır. Xinjiang Halk Radyosu, Mandarin (Çince), Uygurca, Kazakça, Kırgızca ve Moğolca gibi beş dilde 12 radyo kanalında yayın yapmaktadır. İlk ve orta dereceli okullarda, Uygurca, Kazakça, Kırgızca, Moğolca ve Xibe gibi etnik azınlık dillerinde kurs olanaklarını sunuluyor. Çin’in resmi parası renminbi kâğıt paralarının üzerinde beş dil vardır; Çince, Tibetçe, Uygurca, Moğolca ve Zhuang Dili.

Yalan 12: Xinjiang’da bazı yerlerde etnik azınlık grupların mezarlıkları tahrip edildi.

Gerçek: Xinjiang, etnik azınlık grupların cenaze töreni ve defin geleneklerine her zaman saygılı olmuştur ve cenaze töreni ve defin gelenekleri haklarını korumak için bir dizi düzenleme ve politikalar oluşturmuştur. Geleneksel olarak ölülerini toprağa gömen bazı etnik gruplar için arazi tahsis edilmesi ve özel halk mezarlıkları oluşturulması dâhil olmak üzere önlemler alınmıştır. Onların cenaze namazı, defin ve anma töreni gibi geleneksel uygulamaları korunmuştur.

Xinjiang’da ekonomik ve sosyal gelişme ile halkın yaşam standartlarının düzelmesiyle, her seviyedeki hükümetler halk mezarlıklarının planlanması ve inşasını hızlandırdı. Kabristan tesisleri ve çevresi sürekli olarak düzeliyor. Bazı yerlerde farklı etnik gruplardan insanlar kendi özgür iradeleriyle mezarlıklarının yerlerini değiştirdiler.

Yalan 13: Çin hükümeti, Xinjiang’daki etnik azınlıkların çocuklarını yatılı okullara gönderiyor ve onları ebeveynlerinden ayrılmaları için “zorluyor”.

Gerçek: Çin Halk Cumhuriyeti’nin Zorunlu Eğitim Yasası şunları şart koşmaktadır; “İlçe düzeyindeki hükümet gerektiğinde, okul çağındaki çocukların ve uzak yerlerde ikamet eden ergenlerin zorunlu eğitim almalarını sağlamak için yatılı okullar kurabilir”.

Xinjiang, köyler ve kasabalar arasında uzun mesafeler bulunan geniş bir bölgedir ve bazı öğrencilerin okula gitmesi kolay olmadığından, eğitim kalitesinin sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Ebeveynlerin çocuklarını okullara getirip götürmek konusunda ağır bir yükü vardır. Xinjiang bu sorunu çözmek için, ta 1980’lerde 400 ilk ve orta yatılı okul inşa etmişti. Xinjiang, ülkenin geri kalanı gibi, yakın zamanda yatılı okul inşaatı için bilimsel planlar ve makul düzenlemeler yaptı. Bunlar, yeterli öğrenme ve yaşam tesislerini sağlamak için devletin ve özerk bölgenin ilgili inşaat standartlarına uyuyor. Zaman, yatılı eğitimin, eğitimin modernizasyonunu hızlandırmak ve Xinjiang’da hedeflenen yoksulluğun azaltılmasına yardımcı olmak için etkili bir önlem haline geldiğini kanıtladı. Tüm etnik gruplardan öğrencilerin ebeveynleri yatılı okul modelini desteklemektedir.

Yatılı okulların inşası, eğitim yoluyla yoksulluğu azaltmak ve zorunlu eğitimin kalitesini iyileştirmek için özerk bölgenin mevcut koşulları ışığında Xinjiang tarafından yapılan bir düzenlemedir. Bu, etnik azınlıkların ilk ve orta okullarında eğitimin modernizasyonunu geliştirmeye yardımcı olur ve Xinjiang’daki farklı etnik gruplar arasında alışverişi teşvik eder. Buradaki uygulama, Çin’in diğer bölgelerinden veya dünyanın geri kalanından temelde farklı değildir.

Yalan 14: Xinjiang’daki okullar, öğrencilerin “beyinlerini yıkamak” için etnik dillerini Çince ile değiştirdi. Xinjiang, etnik azınlık öğrencilerinin kendi dillerini kullanmalarını yasakladı ve Uygur dili okullarını kapattı.

Gerçek: Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası ile Çin Halk Cumhuriyeti Standart Konuşma ve Yazılı Çince Dili Yasası, vatandaşların standart Çince konuşma ve yazı dilini öğrenme ile kullanma hakkına sahip olduğunu şart koşar. Devlet onlara ilgili koşulları sağlar. Xinjiang Çin dilinde eğitimi teşvik ederken, ilk ve ortaokullar için ulusal müfredat planına uygun olarak etnik azınlık gruplarının konuşma ve yazılı dillerinde dersler sunmaktadır. Bu, etnik azınlık gruplarından öğrencilerin kendi sözlü ve yazılı dillerini öğrenme hakkını korur. Aynı zamanda etnik azınlık dillerinin ve kültürlerinin miras ve gelişimini etkin bir şekilde destekler.

Xinjiang’da ilk ve orta öğretim yedi dilde yapılmaktadır. Xinjiang’daki ana, ilk ve ortaokullar şu anda ulusal standart konuşma ve yazı dili ile bir etnik dilde iki dilli eğitim sağlamaktadır. Ulusal standart dili kullanmayı öğrenmek, insanların modern topluma daha iyi entegre olmalarına ve uyum sağlamalarına yardımcı olabilir. Tahsilde, iş aramada, iletişimde, iş dünyasında ve işte daha fazla kolaylık sağlar.

Yalan 15: Xinjiang, terörle mücadele bahanesiyle etnik azınlıkları bastırıyor.

Gerçek: Tamamlanmamış istatistikler, 1990’dan 2016’ya kadar etnik ayrılıkçılar, dini aşırılık yanlıları ve teröristlerin binlerce şiddet içeren terör eylemi planladığını ve gerçekleştirdiğini gösteriyor. Bunlar, çok sayıda masum sivil ile yüzlerce polis memurunu öldürdüler ve ölçülemez mal kayıplarına neden oldular. Bu terörist faaliyetler, Xinjiang’daki çeşitli etnik grupların halkına anlatılamamış acılar yaşattı.

Çin’in Xinjiang bölgesi, karmaşık bir terörle mücadele durumu ve tüm etnik gruplardan insanların terörün durdurulması talepleri karşısında, bir dizi etkin önlem aldı. Birleşmiş Milletler (BM) Küresel Terörle Mücadele Stratejisine ve diğer terörle mücadele kararlarına yanıt veren Xinjiang, terörü herhangi bir bölge, etnik grup veya din ile ilişkilendirmeme ilkesini onayladı. İnsan haklarını ihlal eden, kamu güvenliğini tehlikeye atan, etnik birliği baltalayan ve ülkeyi ayırmayı amaçlayan şiddet ile terör faaliyetlerine karşı yasalar çerçevesinde önlemler aldı. Bu kapsamda 2014 yılından bu yana toplam bin 588 şiddet yanlısı ve terörist grup ortaya çıkarıldı, 12 bin 995 terörist tutuklandı ve 2 bin 52 patlayıcı malzeme ele geçirildi. Bu tür operasyonlar, aşırılığın sızmasını etkili bir şekilde engellemiş, kamu güvenliğini önemli ölçüde artırmış ve tüm etnik gruplardan insanların yaşam, sağlık, kalkınma ve diğer temel haklarını korumuştur. Xinjiang’da, arka arkaya dört yıldan fazla bir süredir şiddetli terör vakası ortaya çıkmadı.

Yalan 16: Memurların çeşitli etnik gruplardan insanlara yardım sunmak için kırsal bölge topluluklarına gönderildiği “fanghuiju” kampanyasının yanı sıra, kadrolar ile farklı etnik gruplardan kişiler arasında “etnik birlik kampanyası” ve dayanışma faaliyetleri, Uygur ailelerine müdahale etmek ve onları izlemek amacıyla Xinjiang tarafından benimsenmiştir.

Gerçek: Xinjiang, 2016’dan beri kadrolar ile farklı etnik gruplardan insanlar arasında “etnik birlik kampanyası” ve dayanışma faaliyetleri yürütüyor. 1,1 milyondan fazla kadro ve farklı etnik gruplardan işçi, 1,6 milyon farklı etnik gruptan insanla “akraba” olarak eşleşti ve birbirleriyle arkadaş oldular. Bunların arasında Han kadroları, aralarında Uygurların da bulunduğu etnik gruplarla eşleşti. Uygurlar da dâhil olmak üzere etnik azınlık gruplarının kadroları da Han halkıyla eşleşti.

Karşılıklı değişim, iletişim, entegrasyon, saygı ve yardıma dayalı olarak, kadrolar ve farklı etnik grupların çalışanlarına kendi avantajlarına olacak şekilde her şey tam anlamıyla sağlanmış, kırsal bölge sakinlerine refah yaklaşımlarını genişletmeleri için rehberlik edilmiş ve sağlık, istihdam ve eğitimde zorlukları çözmelerine yardımcı olunmuş ve halkın desteğini kazanan birçok iyi iş yapılmıştır. İstatistiklere göre, “etnik birlik kampanyasına” ve dayanışma faaliyetlerine katılan kadrolar ve farklı etnik gruplardan işçiler, yerel halkın yararına 18 milyon civarında işi sonuçlandırarak kırsal bölge halkına 940 milyon yuan ve 49 milyondan fazla malzeme bağışladı.

Yalan 17: Xinjiang, Uygur Müslümanlarını her yerde bulunan kameralar, cep telefonu uygulamaları, internet ve diğer yüksek teknoloji araçlarıyla izliyor.

Gerçek: Xinjiang kanuna uygun olarak, sosyal yönetimi iyileştirmek ve suçu etkili bir şekilde önlemek ve engellemek için kentsel ve kırsal kamu alanlarına, ana yollara, ulaşım merkezlerine ve diğer halka açık yerlere kameralar yerleştirmiştir. Bu önlemler sosyal güvenliği artırmış ve tüm etnik gruplardan insanlardan geniş destek kazanmıştır. Önlemler herhangi bir etnik grubu hedef almıyor.

Sosyal yönetimi iyileştirmek için modern bilimsel ve teknolojik ürünlerin ve büyük verilerin kullanılması uluslararası toplumda yaygın bir uygulamadır. South ChinaMorning Post gazetesinde yer alan habere göre, yeni bir araştırma, İngiltere, Almanya, Fransa ve Hollanda’nın dünyadaki güvenlik kamerası sayısı açısından ilk 10 ülke arasında olduğunu ortaya koydu.

Yalan 18: Çin büyükelçilikleri ve konsoloslukları, denizaşırı ülkelerdeki Uygur halkının pasaportlarını yenilemeyi reddettiler ve yasal yetkiye dayanmayan tutuklama veya hapis cezasıyla karşı karşıya kalmaları için evlerine dönmeye zorladılar.

Gerçek: Çin vatandaşlarının kişisel özgürlükleri ile ülkeye giriş ve çıkış hakları yasalarca korunmaktadır. Çin vatandaşı oldukları ve Çin vatandaşı olduklarını kabul ettikleri ve Çin yasa ile yönetmeliklerini ihlal etmedikleri sürece, pasaportların yenilenmesi veya değiştirilmesi için yaşadıkları Çin büyükelçiliğine veya konsolosluğuna başvurabilirler.

Çin büyükelçilikleri ve konsoloslukları hizmetlerini, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Çıkış ve Giriş İdaresi Yasası, Çin Halk Cumhuriyeti Pasaport Yasası ve denizaşırı farklı etnik gruplardan Çinlilerin meşru haklarını ve çıkarlarını korumak için diğer yasa ve yönetmeliklere uygun olarak yürütür. Çin elçiliklerine ve konsolosluklarına pasaportlarının yenilenmesi veya değiştirilmesi için başvuran Xinjianglı Çin vatandaşları, ilgili yasalara uygunluk açısından incelendikten sonra kabul edildi ve onaylandı.

Yalan 19: Çin hükümeti yabancı gazetecilerin haber yapmak için Xinjiang’a gitmesini yasakladı.

Gerçek: Xinjiang açık bir yerdir. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Yabancı Medya Kuruluşlarının Daimi Ofisleri ve Yabancı Gazetecilerin Haber Kapsamı Hakkında Yönetmeliklerine göre, yabancı gazetecilerin Çin yasalarına uymaları ve ilgili aşamalardan geçmeleri koşuluyla Xinjiang’da haber yapmalarına izin verilmektedir. Çin hükümetinin yabancı gazetecilerin Xinjiang’da haber yapmasını yasakladığı hiçbir koşul yok.

2018’in sonundan bu yana 100’den fazla ülke ve bölgeden bin 200’den fazla kişi, uluslararası kuruluşlardan yetkililer, diplomatlar, gazeteciler ve dini liderler de dâhil olmak üzere Xinjiang’ı ziyaret etti.

3-7 Eylül 2019 tarihleri arasında NBC muhabirleri haber için Xinjiang’a gitti.

Aralık 2020’de BBC muhabirleri haber yapmak için Kuche İlçesine ve Xinjiang’daki diğer yerlere gitti.

Yalan 20: BM İnsan Hakları Yüksek Komiserinin, Xinjiang’ı ziyaret etmesi engellenecektir.

Gerçek: Çin, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’i Çin’i ve Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’ni ziyaret etmesini memnuniyet verici buluyor ve Birleşmiş Milletler ile her zaman yakın iletişim içinde bulunuyor.

Yalan 21: Xinjiang, İslam ve dini inanç özgürlüğünü bastırıyor.

Gerçek: Dini inanç özgürlüğüne saygı duymak ve onu korumak, Çin hükümetinin temel bir uzun vadeli politikasıdır. Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası’nın 36. maddesi, Çin vatandaşlarının dini inanç özgürlüğüne sahip olmasını şart koşmaktadır. Anayasa’da yer alan din özgürlüğü ilkesi, Xinjiang’da tamamen uygulanmıştır. Xinjiang vatandaşlarının dini inanç özgürlüğü tamamen garanti altına alınmıştır. Dindar vatandaşların dini duygularına, inanç temelli ihtiyaçlarına ve geleneklerine tam olarak saygı gösterilmiş, kanunla güvence altına alınmış yasal dini faaliyetler ile dini ve kültürel miras koruma altına alınmıştır.

Xinjiang, Kuran ve Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi’nden Seçmeler gibi dini klasikleri ve kitapları standart Çince (Mandarin Çincesi), Uygurca, Kazakça ile Kırgızca dillerine çevirmiş ve yayımlamıştır. Bu durum da göstermektedir ki, Xinjiang’da tüm etnik grupların inanç sahiplerine dini bilgi edinebilmeleri için kolaylık sağlanmaktadır.

Yalan 22: Xinjiang, camileri toplu şekilde yıkıyor .

Gerçek: Xinjiang’daki camiler, sayı açısından bölgede yaşayan Müslümanların normal dini ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Xinjiang’da her kademedeki yönetimler, camilerin hizmet koşullarını sürekli düzeltmeye çalışmaktadır. Hükümet, bütçe ayırtarak camilere su, elektrik, doğalgaz bağladı ve yollar yeniledi. Yönetimin yardımıyla camiler, haberleşme araçları, radyo, televizyon ve kütüphane ile donatıldı. Cuma namazının kılındığı camilerde abdesthane ve tuvalet tesis edildi. Ayrıca camilere revir, elektronik gösterge ekranı, bilgisayar, klima veya elektrik fan, itfaiye teçhizatı, doğalgaz, su sebili, galoş veya galoş makinesi, özel eşya dolabı gibi imkanlar da sağlandı. Bunlar, dini çevrelerin ve halkın beğenisini kazandı.

Yalan 23: Xinjiang, dini adamları eziyet ediyor.

Gerçek: Xinjiang, İslami din adamlarının eğitimini güçlendiriyor. Xinjiang İlahiyat Akademisi’nin ana kampüsünün dışında sekiz il kampüsü ve Xinjiang İlahiyat Okulu dahil olmak üzere 10 dini öğretim kuruluşu bulunmaktadır. Bu tahsil kuruluşları, her yıl mesleki öğrenciler, ön lisans öğrenciler ve lisans öğrencilerini alıyor. Dini öğrencilerin sayısı 3 binden fazla.

Yalan 24: Xinjiang, Müslümanların oruç tutmalarına izin vermiyor.

Gerçek: Xinjiang’da yaşayan farklı etnik grublara mensup Müslümanlar, dini kurallar, etnik gruplara özel gelenekler ve kendi taleplerine göre camilerde veya kendi evlerinde oruç tutar ve dini bayramları kutlar. Bu eylemler hiçbiri tarafından karıştırılmadı ve hiçbir şekilde engellenmedi.

Ramazan ayında Müslümanlar oruç tutup tutmamaları, kendi taleplerine bağlı ve tamamen özgürdür. Xinjiang’da her kademedeki yönetimler, her yılın Ramazan Bayramı gibi bayramların kutlandığı günlerinde pazar ihtiyaçlarını yeterince karşılamak ve dini faaliyetleri güvence altına almak için elinden geleni yapmaktadır.

Kaynak :http://istanbul.china-consulate.org/tur/xwdt/t1853311.htm

Global Times muhabirleri Rebiya Kadeer’in Urumçi’deki aile üyelerini ziyaret etti.