Sayıştay 2022 Denetim raporları Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri gereğince yürütülen 2022 yılı denetimleri sonucunda düzenlenen Genel Uygunluk Bildirimi, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu ve kamu idarelerine ilişkin 222 adet Sayıştay denetim raporu Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuştur.
Genel Uygunluk Bildirimi, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu ile Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığına; Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına, kamu idarelerine ilişkin 222 adet Sayıştay denetim raporu ise ilgili kamu idarelerine gönderilmiştir.
Mahalli idarelere ilişkin olarak 187 adet belediye ve bağlı idare, 11 adet il özel idaresi ve 43 adet mahalli idare şirketi ve birliği olmak üzere toplam 241 adet Sayıştay denetim raporu yetkili organlarında görüşülmek üzere ilgili kamu idarelerine, 6 adet yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığına ilişkin Sayıştay denetim raporu da İçişleri Bakanlığına ve ilgili valiliklere gönderilecektir.
Sayıştay denetim raporları, TBMM’ye sunulduktan ve ilgili kamu idarelerine gönderildikten sonra kamuoyuna duyurulmaktadır. Bu kapsamda Genel Uygunluk Bildirimi, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu ve Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu ile TBMM’ye sunulan kamu idarelerine ilişkin söz konusu raporlar Sayıştay Başkanlığı web sitesinde yayımlanmıştır. Yukarıda belirtilen diğer raporlar ise süreçleri tamamlandıkça aynı şekilde kamuoyuna duyurulacaktır.
Kamu işletmelerine ilişkin 109 adet denetim raporu, mevzuatı çerçevesinde TBMM’ye sunulacak ayrıca Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve ilgili kamu idarelerine gönderilecektir.
2022 yılı hesaplarına ilişkin yargılamaya esas raporlar, 6085 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde Sayıştay dairelerine sunulmakta olup hüküm tesis edildikçe düzenlenen ilamlar ilgililerine tebliğ edilecektir. Yargılama sonucunda verilecek kararlar mevzuat çerçevesinde Sayıştay Başkanlığı web sitesinde yayımlanacaktır.
Siyasi partilerin mali denetimlerine ilişkin raporlar ise Anayasa Mahkemesine gönderilmekte olup Yüksek Mahkemenin siyasi partilerin mali denetimine dair kararları Resmi Gazete’de yayımlanmaktadır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI
2022 YILI
FAALİYET GENEL
DEĞERLENDİRME RAPORU
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL ÇERÇEVE
1.1. Giriş
Sayıştay tarafından yürütülen denetimlerin amacı; bütçe hakkının gereği olarak kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması, kamu mali yönetiminin hukuka uygun olarak yürütülmesi ve kamu kaynaklarının korunması, kamu idarelerinin performansının değerlendirilmesi, hesap verme sorumluluğu ile mali saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılmasıdır.
Sayıştay, bu amaçlar doğrultusunda kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetleyerek sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunar.
Bu kapsamda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu gereğince Sayıştay tarafından düzenlenmesi gereken raporlar arasında yer alan Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu; kamu idareleri tarafından Sayıştaya gönderilen idare faaliyet raporları, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Sayıştaya gönderilen Genel Faaliyet Raporu ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Sayıştaya gönderilen Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunun değerlendirme sonuçları dikkate alınarak hazırlanmaktadır.
Faaliyet Genel Değerlendirme Raporunun amacı stratejik plan, performans programı ve bütçe ilişkisi bağlamında üst yöneticilerin güvence beyanı vererek kamuoyuna açıkladığı mali bilgi ve performans bilgisinin doğruluğuna güvence vermektir.
Faaliyet raporlarında yer alan bilgilerin denetim sonuçları ile karşılaştırılması sonucunda hazırlanan Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, kamu kaynaklarını kullananların faaliyet sonuçları hakkında doğru ve güvenilir bilgi sağlaması ve kamu hizmeti yürütenlerin yönetsel hesap verme sorumluluklarını geliştirmesi yoluyla kamu mali yönetiminde saydamlık ve hesap verme sorumluluğuna dayalı stratejik yönetim anlayışının geliştirilmesinde önemli bir araçtır.
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, 5018 sayılı Kanun’un 41’inci ve 6085
sayılı Kanun’un 39’uncu maddeleri ile Faaliyet Raporları Değerlendirme Rehberine göre;
• Kamu idareleri üst yöneticileri tarafından hesap verme sorumluluğu çerçevesinde kamu idarelerinin faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde hazırlanan 2022 yılı idare faaliyet raporlarında,
• Merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının 2022 yılındaki faaliyet sonuçlarına ve mahalli idarelerin mali yapılarına ilişkin genel değerlendirmeleri içerecek şekilde Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunda,
• Mahalli idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporları esas alınarak mahalli idarelerin genel durumunu ortaya koymak üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan 2022 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda,yer alan bilgilerin kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelerle belirlenen sunum kriterlerini ve süreç gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığının tespit edilmesi ile 2022 yılı dış denetim sonuçları dikkate alınarak ilgili raporlardaki bilgilerin doğruluk ve güvenilirliğinin
değerlendirilmesi suretiyle hazırlanmıştır.
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu ile Sayıştay, kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve hesap verme sorumluluklarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesini teminen kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında yeterli ve güvenilir bilgiler sunmayı ve kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
1.2. Değerlendirmelerin Dayanağı, Amacı, Yöntemi ve Kapsamı Değerlendirmelerin dayanağı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu, ilgili yönetmelikler ile Sayıştay denetim ve değerlendirme rehberleridir.
Değerlendirmeler stratejik plan, performans programı ve bütçe ilişkisi bağlamında üst yöneticilerin güvence beyanı vererek kamuoyuna açıkladığı mali bilgi ve performans bilgisinin doğruluğuna güvence vermek amacıyla yapılmıştır.
Bu amaç doğrultusunda değerlendirmeler; Genel Faaliyet Raporu, Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu ve İdare Faaliyet Raporlarının 5018 sayılı Kanun ile ilgili yönetmeliklerde belirtilen sunum kriterlerine ve süreç gerekliliklerine uygunluğu ile raporlarda ;
• Kamu idareleri üst yöneticileri tarafından hesap verme sorumluluğu çerçevesinde
kamu idarelerinin faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde hazırlanan 2022 yılı idare
faaliyet raporlarında,
• Merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının 2022 yılındaki faaliyet sonuçlarına ve mahalli idarelerin mali yapılarına ilişkin genel değerlendirmeleri içerecek şekilde Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunda, Mahalli idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporları esas alınarak mahalli idarelerin genel durumunu ortaya koymak üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan 2022 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda,yer alan bilgilerin kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelerle belirlenen sunum kriterlerini ve süreç gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığının tespit edilmesi ile 2022 yılı dış denetim sonuçları dikkate alınarak ilgili raporlardaki bilgilerin doğruluk ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi suretiyle hazırlanmıştır.
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu ile Sayıştay, kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve hesap verme sorumluluklarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesini teminen kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında yeterli ve güvenilir bilgiler sunmayı ve kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
1.2. Değerlendirmelerin Dayanağı, Amacı, Yöntemi ve Kapsamı Değerlendirmelerin dayanağı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 6085 sayılı Sayıştay Kanunu, ilgili yönetmelikler ile Sayıştay denetim ve değerlendirme rehberleridir.
Değerlendirmeler stratejik plan, performans programı ve bütçe ilişkisi bağlamında üst yöneticilerin güvence beyanı vererek kamuoyuna açıkladığı mali bilgi ve performans bilgisinin doğruluğuna güvence vermek amacıyla yapılmıştır.
Bu amaç doğrultusunda değerlendirmeler; Genel Faaliyet Raporu, Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu ve İdare Faaliyet Raporlarının 5018 sayılı Kanun ile ilgili yönetmeliklerde belirtilen sunum kriterlerine ve süreç gerekliliklerine uygunluğu ile raporlarda yer alan bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliği bakımından Sayıştay Faaliyet Raporları Değerlendirme Rehberine göre yapılmıştır.
5018 sayılı Kanun ile mali yönetim ve kontrol sistemi sonuç odaklı bir anlayış çerçevesinde; etkinlik, verimlilik, ekonomiklik, saydamlık ve hesap verebilirlik kavramları üzerine inşa edilmiştir. 5018 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte kamu idarelerinin,orta ve uzun vadeli amaç ve hedefleri ile göstergelerine stratejik planlarında yer vermeleri gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda stratejik planda yer alan amaç ve hedeflerin performans programlarında yıllık performans hedeflerine dönüştürülerek bütçe bağlantısının kurulması öngörülmüştür. Mali yılın sonunda ise kamu idareleri performanslarını,hazırlayacakları faaliyet raporları aracılığıyla yine ilgili hedef ve göstergelerle ilişkilendirerek raporlamakla sorumludur. Bu itibarla söz konusu üç doküman; stratejik yönetim süreci, hesap verebilirlik ve mali saydamlığa esas teşkil eden en önemli belgelerdir.
6085 sayılı Kanun’un Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu başlıklı 39’uncu maddesinde ise, kamu idareleri tarafından gönderilen idare faaliyet raporlarının, Çevre,Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunun ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan Genel Faaliyet Raporunun denetim grup başkanlıklarınca denetim sonuçları da dikkate alınarak değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yukarıda adı geçen düzenlemelerin gereği olarak, bu raporda yer alan tespitler;yürütülen düzenlilik denetimleri ile idare faaliyet raporları değerlendirme sonuçları esas alınarak yapılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
İDARE FAALİYET RAPORLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
İdare faaliyet raporları, idarelere ilişkin genel bilgi, amaç ve hedefler ile hesap verebilirlik ve mali saydamlık ilkeleri çerçevesinde faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde üst yönetici tarafından hazırlanır ve idarenin kurumsal kapasitesi ile mali bilgi ve performans bilgisini içerir.
Bu bölümde idare faaliyet raporlarına ilişkin yapılan değerlendirmeler; 5018 sayılı Kanun ile ilgili yönetmeliklerde belirtilen sunum kriterlerine ve süreç gerekliliklerine uygunluğu ile raporlarda yer alan bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliği bakımından Faaliyet Raporları Değerlendirme Rehberine göre yapılmıştır.
Değerlendirmeler, aşağıdaki grafikte de gösterildiği üzere; 38 genel bütçeli kamu idaresi, 106 özel bütçeli idare (yükseköğretim kurulu, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri), 42 özel bütçeli diğer idare, 2 sosyal güvenlik kurumu, 11 il özel idaresi, 160 belediye ve 2 mahalli idare birliği olmak üzere toplam 361 kamu idaresinin faaliyet raporu değerlendirmeleri ve denetim sonuçları dikkate alınarak yapılmıştır.
Yapılan tespitler ve genellik arz eden eksiklikler şu şekilde sıralanabilir:
Bu bölümde idare faaliyet raporları, sunum ve içeriğe ilişkin ilgili mevzuat hükümleri göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Bu kapsamda yapılan tespitler ve genellik arz eden eksiklikler şu şekilde sıralanabilir:
1) İdare faaliyet raporlarının; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler ile sosyal güvenlik kurumlarınca izleyen mali yılın en geç Şubat ayı, il özel idarelerince Mart ayı, belediyeler ile mahalli idare birlikleri tarafından ise izleyen mali yılın en geç Nisan ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklanması gerekmektedir.
Yapılan inceleme neticesinde, Sayıştay tarafından değerlendirmeye tabi tutulan kamu idarelerinden 8’inin faaliyet raporunu yayımlamadığı görülmüştür. Bu idarelerin tamamı belediyedir.
İdare faaliyet raporunu yayımlayan 353 kamu idaresinden ise 46’sının yayımlama tarihinin mevzuat gerekliliğine uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Bu idarelerden 6’sı genel bütçeli idare, 17’si özel bütçeli idare, 4’ü diğer diğer özel bütçeli idare, 18’i belediye ve 1’i il özel idaresidir.
Mali saydamlık ilkesi gereğince idare faaliyet raporlarında bulunması gereken başlıklar ve içerikler ilgili yönetmeliklerde belirlenmiştir.
Bu kapsamda yapılan değerlendirme neticesinde bahse konu kamu idarelerinden 288’inin öngörülen tüm bölümleri (genel bilgiler, amaç ve hedefler, öneri ve tedbirler gibi) içerecek şekilde faaliyet raporlarını hazırladığı, diğer 65 kamu idaresinin ise öngörülen bölümlerden en az birine idare faaliyet raporlarında yer vermediği görülmüştür.
Bu idarelerden 4’ü genel bütçeli idare, 12’si özel bütçeli idare, 1’i diğer özel bütçeli idare, 42’si belediye ve 5’i il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
2) İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında kullanılan kaynaklar hakkında bilgi verilmelidir.
Yapılan inceleme neticesinde kamu idarelerinden 34’ünün faaliyet raporunda kullanılan kaynaklar hakkında bilgi vermediği tespit edilmiştir. Bu idarelerden 3’ü genel bütçeli idare, 8’i özel bütçeli idare, 1’i diğer özel bütçeli idare, 1’i sosyal güvenlik kurumu, 18’i belediye ve 3’ü il özel idaresidir.
Yukarıda açıklanan ve aşağıdaki grafikte özetlenen tespitler ışığında; idare faaliyet raporlarının, öngörülen tarihte hazırlanmasının ve mevzuatın öngördüğü tüm bilgileri
2.1. Sunum ve İçerik Yönünden Değerlendirme
Bu bölümde idare faaliyet raporları, sunum ve içeriğe ilişkin ilgili mevzuat hükümleri göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Bu kapsamda yapılan tespitler ve genellik arz eden eksiklikler şu şekilde sıralanabilir:
1) İdare faaliyet raporlarının; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler ile sosyal güvenlik kurumlarınca izleyen mali yılın en geç Şubat ayı, il özel idarelerince Mart ayı, belediyeler ile mahalli idare birlikleri tarafından ise izleyen mali yılın en geç Nisan ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklanması gerekmektedir.
Yapılan inceleme neticesinde, Sayıştay tarafından değerlendirmeye tabi tutulan kamu idarelerinden 8’inin faaliyet raporunu yayımlamadığı görülmüştür. Bu idarelerin tamamı belediyedir.
İdare faaliyet raporunu yayımlayan 353 kamu idaresinden ise 46’sının yayımlama
tarihinin mevzuat gerekliliğine uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Bu idarelerden 6’sı genel bütçeli idare, 17’si özel bütçeli idare, 4’ü diğer diğer özel bütçeli idare, 18’i belediye ve 1’i il özel idaresidir.
Mali saydamlık ilkesi gereğince idare faaliyet raporlarında bulunması gereken başlıklar
ve içerikler ilgili yönetmeliklerde belirlenmiştir.
Bu kapsamda yapılan değerlendirme neticesinde bahse konu kamu idarelerinden 288’inin öngörülen tüm bölümleri (genel bilgiler, amaç ve hedefler, öneri ve tedbirler gibi) içerecek şekilde faaliyet raporlarını hazırladığı, diğer 65 kamu idaresinin ise öngörülen bölümlerden en az birine idare faaliyet raporlarında yer vermediği görülmüştür. Bu idarelerden 4’ü genel bütçeli idare, 12’si özel bütçeli idare, 1’i diğer özel bütçeli idare, 42’si belediye ve 5’i il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
2) İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında kullanılan kaynaklar hakkında bilgi verilmelidir.
Yapılan inceleme neticesinde kamu idarelerinden 34’ünün faaliyet raporunda kullanılan kaynaklar hakkında bilgi vermediği tespit edilmiştir. Bu idarelerden 3’ü genel bütçeli idare, 8’i özel bütçeli idare, 1’i diğer özel bütçeli idare, 1’i sosyal güvenlik kurumu, 18’i belediye ve 3’ü il özel idaresidir.
Yukarıda açıklanan ve aşağıdaki grafikte özetlenen tespitler ışığında; idare faaliyet raporlarının, öngörülen tarihte hazırlanmasının ve mevzuatın öngördüğü tüm bilgileri içermesinin, mali saydamlık ve tam açıklama ilkeleri açısından önemli olduğu değerlendirilmektedir.
Şekil 2: Sunum ve İçerik Yönünden Değerlendirme
2.2. Mali Bilginin Değerlendirilmesi
2.2.1. Mali Tablo Bilgisinin Değerlendirilmesi
1) İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında bilanço, faaliyet sonuçları tablosu ve nakit akış tablosu gibi temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer verilmelidir.
Yapılan inceleme neticesinde 205 kamu idaresinin faaliyet raporunda temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer vermediği görülmüştür. Bu idarelerden 18’i genel bütçeli idare, 65’i özel bütçeli idare, 22’si diğer özel bütçeli idare, 2’si sosyal güvenlik kurumu, 88’i belediye, 8’i il özel idaresi ve 2’si mahalli idare birliğidir.
2) “Mali Bilgiler” başlığı altında yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.
Yapılan inceleme neticesinde 219 kamu idaresinin yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşlara ilişkin bilgilere idare faaliyet raporunda yer vermediği görülmüştür. Bu idarelerden 19’u genel bütçeli idare, 84’ü özel bütçeli idare, 25’i diğer özel bütçeli idare, 2’si sosyal güvenlik kurumu, 86’sı belediye ve 3’ü il özel idaresidir.
Kullanılan kaynaklar hakkında bilgi vermeyen Yönetmelikte öngörülen tüm başlıklarla ilgili bilgileri
içerecek şekilde hazırlamayan Faaliyet raporunu zamanında yayımlamayan kamu idaresi sayısı
Faaliyet raporunu yayımlamayan kamu idaresi sayısı İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında tüm varlık ve yükümlülüklerin açıklanması gerekmektedir.
Yapılan inceleme neticesinde kamu idarelerinden 135’inin tüm varlık ve yükümlülüklerini faaliyet raporlarında açıklamadığı tespit edilmiştir. Bu idarelerden 18’i genel bütçeli idare, 39’u özel bütçeli idare, 11’i diğer özel bütçeli idare, 62’si belediye, 4’ü il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
Şekil 3: Mali Tablo Bilgisinin Değerlendirilmesi Yukarıda da bahsedildiği gibi değerlendirmeye tabi tutulan kamu idarelerinin yaklaşık %58’i faaliyet raporunda temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer vermemiş,yaklaşık %38’i ise tüm varlık ve yükümlülüklerini faaliyet raporlarında açıklamamıştır. Bu durum, faaliyet raporlarıyla amaçlanan mali bilgiye yönelik kamuya hesap verme
sorumluluğunun tam olarak yerine getirilmesini engellemektedir.
Faaliyet raporlarının stratejik yönetim süreci ve hesap verebilirliğe temel olacak bir nitelik taşıyabilmesi için, bu raporların kurumların mali tablolarını içermesi gerekmektedir.
2.2.2. Bütçe Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi Değerlendirmeye tabi tutulan idare faaliyet raporlarında yer alan bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin bilgilerin, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen sapmaların nedenlerinin açıklanması dışında, büyük ölçüde mevzuata uygun şekilde raporlandığı görülmüştür.
3) İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında tüm varlık ve
yükümlülüklerin açıklanması gerekmektedir.
Yapılan inceleme neticesinde kamu idarelerinden 135’inin tüm varlık ve
yükümlülüklerini faaliyet raporlarında açıklamadığı tespit edilmiştir. Bu idarelerden 18’i genel
bütçeli idare, 39’u özel bütçeli idare, 11’i diğer özel bütçeli idare, 62’si belediye, 4’ü il özel
idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
Şekil 3: Mali Tablo Bilgisinin Değerlendirilmesi
Yukarıda da bahsedildiği gibi değerlendirmeye tabi tutulan kamu idarelerinin yaklaşık %58’i faaliyet raporunda temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer vermemiş,
yaklaşık %38’i ise tüm varlık ve yükümlülüklerini faaliyet raporlarında açıklamamıştır. Bu durum, faaliyet raporlarıyla amaçlanan mali bilgiye yönelik kamuya hesap verme sorumluluğunun tam olarak yerine getirilmesini engellemektedir.
Faaliyet raporlarının stratejik yönetim süreci ve hesap verebilirliğe temel olacak bir nitelik taşıyabilmesi için, bu raporların kurumların mali tablolarını içermesi gerekmektedir.
2.2.2. Bütçe Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Değerlendirmeye tabi tutulan idare faaliyet raporlarında yer alan bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin bilgilerin, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen sapmaların nedenlerinin açıklanması dışında, büyük ölçüde mevzuata uygun şekilde raporlandığı görülmüştür. İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında yer alan
135
219
205
0 50 100 150 200 250 300 350 400
Tüm varlık ve yükümlülüklerini açıklamayan kamu idaresi sayısı Yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşlara ilişkin bilgilere yer vermeyen kamu idaresi sayısı Temel mali tablolara yer vermeyen kamu
idaresi sayısı bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin bilgiler bu hükme göre değerlendirilmiş ve aşağıdaki
hususlar tespit edilmiştir.
1) İdare faaliyet raporlarında “Mali Bilgiler” başlığı altında, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenlerine yer verilmesi gerekmektedir.
Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 234’ünün bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen sapmaların nedenleri hakkında açıklama yapmadığı görülmüştür. Bu idarelerden 17’si genel bütçeli idare, 71’i özel bütçeli idare, 21’i diğer özel bütçeli idare, 115’i belediye, 8’i il özel idaresi ve 2’si mahalli idare birliğidir.
2) Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 131’inin bütçe ile tahsis edilen ödeneklerin dışında idarenin kullanımına tahsis edilen özel ödenek, dış proje kredisi veya bağış ve yardım gibi kaynakları faaliyet raporunda göstermediği görülmüştür. Bu idarelerden 18’i genel bütçeli idare, 22’si özel bütçeli idare, 15’i diğer özel bütçeli idare, 1’i sosyal güvenlik kurumu, 70’i belediye, 4’ü il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
3) Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 49’unun bütçe ödeneklerini başlangıç ve yılsonu ödenekleri olarak ayrı ayrı göstermediği görülmüştür. Bu idarelerden 1’i özel bütçeli idare, 2’si diğer özel bütçeli idare, 1’i sosyal güvenlik kurumu, 40’ı belediye, 3’ü il özel idaresi ve 2’si mahalli idare birliğidir.
4) Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 63’ünde bütçe hedefleri ödenek cetvelleri ile karşılaştırıldığında, hedeflerin doğru gösterilmediği görülmüştür. Bu idarelerden 5’i genel bütçeli idare, 4’ü özel bütçeli idare, 7’si diğer özel bütçeli idare, 42’si belediye, 4’ü il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
5) Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 18’inin yılsonu ödeneklerini doğru kaydetmediği görülmüştür. Bu idarelerden 2’si genel bütçeli idare, 1’i özel bütçeli idare, 13’ü
belediye ve 2’si il özel idaresidir.
6) Faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 19’unun bütçe gerçekleşmelerinin,düzenlilik denetimi sonuçları itibarıyla kontrol edildiğinde, gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.
Bu idarelerden 4’ü genel bütçeli idare, 4’ü özel bütçeli idare, 1’i diğer özel bütçeli idare, 9’u belediye ve 1’i il özel idaresidir.
Şekil 4: Bütçe Uygulama Sonuçlarının Raporlanmasının Değerlendirilmesi
Faaliyet raporlarında bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasındaki sapma nedenlerinin açıklanması ve bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin yukarıda sayılan diğer hususlara uygun bir şekilde raporlama yapılması önem arz etmektedir.
2.3. Performans Bilgisinin Değerlendirilmesi
İdare faaliyet raporlarında, idarenin stratejik plan ve performans programı uyarınca yürütülen faaliyet ve projelerine, performans programında yer alan performans hedef ve göstergelerinin gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerine, diğer performans bilgilerine ve bunlara ilişkin değerlendirmelere yer verilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda yapılan inceleme neticesinde şu hususlar tespit edilmiştir:1) Faaliyet raporu hazırlayan ve performans bilgisi değerlendirilen kamu idarelerinden 47’sinin performans programında belirlenen hedef ve göstergelere ilişkin gerçekleşmeleri raporlamadığı görülmüştür. Bu idarelerden 4’ü genel bütçeli idare, 4’ü özel bütçeli idare, 5’i diğer özel bütçeli idare, 32’si belediye, 1’i il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
2) Faaliyet raporu hazırlayan ve performans bilgisi değerlendirilen kamu idarelerinden 69’unun faaliyet raporlarında verdiği bilginin ölçülebilir olmadığı veya doğrulama kaynaklarından elde edilen son verilerle uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Bu idarelerden 5’i genel bütçeli idare, 13’ü özel bütçeli idare, 7’si diğer özel bütçeli idare, 43’ü belediye ve 1’i il özel idaresidir.
Bütçe gerçekleşmeleri gerçeği yansıtmayan kamu idaresi sayısı Yıl sonu ödeneklerini doğru kaydetmeyen veya ödenek artış, eksiliş ve aktarmalarını mevzuata uygun olarak…
Bütçe hedeflerini, ödenek cetvelleri ile tutarlı göstermeyen kamu idaresi sayısı Bütçe ödeneklerini başlangıç ve yıl sonu ödenekleri olarak ayrı ayrı göstermeyen kamu idaresi sayısı Özel ödenek, dış proje kredisi veya bağış ve yardım gibi kaynakları göstermeyen kamu idaresi sayısı Bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen sapmaların nedenleri hakkında açıklama yapmayan…
Şekil 4: Bütçe Uygulama Sonuçlarının Raporlanmasının Değerlendirilmesi
Faaliyet raporlarında bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasındaki sapma nedenlerinin açıklanması ve bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin yukarıda sayılan diğer hususlara uygun bir şekilde raporlama yapılması önem arz etmektedir.
2.3. Performans Bilgisinin Değerlendirilmesi İdare faaliyet raporlarında, idarenin stratejik plan ve performans programı uyarınca yürütülen faaliyet ve projelerine, performans programında yer alan performans hedef ve göstergelerinin gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerine, diğer performans bilgilerine ve bunlara ilişkin değerlendirmelere yer verilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda yapılan inceleme neticesinde şu hususlar tespit edilmiştir:
1) Faaliyet raporu hazırlayan ve performans bilgisi değerlendirilen kamu idarelerinden 47’sinin performans programında belirlenen hedef ve göstergelere ilişkin gerçekleşmeleri raporlamadığı görülmüştür. Bu idarelerden 4’ü genel bütçeli idare, 4’ü özel bütçeli idare, 5’i diğer özel bütçeli idare, 32’si belediye, 1’i il özel idaresi ve 1’i mahalli idare birliğidir.
2) Faaliyet raporu hazırlayan ve performans bilgisi değerlendirilen kamu idarelerinden 69’unun faaliyet raporlarında verdiği bilginin ölçülebilir olmadığı veya doğrulama kaynaklarından elde edilen son verilerle uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Bu idarelerden 5’i genel bütçeli idare, 13’ü özel bütçeli idare, 7’si diğer özel bütçeli idare, 43’ü belediye ve 1’i il özel idaresidir.
19
18
63
49
131
234
0 50 100 150 200 250 300 350 400
Bütçe gerçekleşmeleri gerçeği yansıtmayan kamu idaresi sayısı Yıl sonu ödeneklerini doğru kaydetmeyen veya ödenek artış, eksiliş ve aktarmalarını mevzuata uygun olarak…Bütçe hedeflerini, ödenek cetvelleri ile tutarlı göstermeyen kamu idaresi sayısı Bütçe ödeneklerini başlangıç ve yıl sonu ödenekleri olarak
ayrı ayrı göstermeyen kamu idaresi sayısı Özel ödenek, dış proje kredisi veya bağış ve yardım gibi
kaynakları göstermeyen kamu idaresi sayısı Bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen
sapmaların nedenleri hakkında açıklama yapmayan…
3) Faaliyet raporu hazırlayan ve performans bilgisi değerlendirilen kamu idarelerinden
177’sinin performans hedef ve göstergeleri ile gerçekleşmeler arasında meydana gelen tüm
sapmaların nedenlerine ilişkin açıklama yapmadıkları veya yapılan açıklamaların geçerli ve
ikna edici sebeplere dayanmadığı tespit edilmiştir. Bu idarelerden 14’ü genel bütçeli idare, 50’si
özel bütçeli idare, 12’si diğer özel bütçeli idare, 1’i sosyal güvenlik kurumu, 92’si belediye ve
6’sı il özel idaresi ve 2’si mahalli idareler birliğidir.
Yukarıda yer verilen ve aşağıdaki grafikte özetlenen tespitler ışığında; tutarlılık ilkesi
gereğince performans programında belirlenen performans hedef ve göstergelerine faaliyet
raporunda aynen yer verilmesi; tam açıklama ilkesi gereğince de faaliyet sonuçlarının tüm
yönleriyle açıklanması; raporlanan performans bilgisinin ölçülebilir ve doğrulanabilir olması
ve faaliyet raporunda performans hedefleri ile gerçekleşmeler arasında meydana gelen sapmalar
hakkında geçerli ve ikna edici nedenler sunulması gerektiği değerlendirilmektedir.
Şekil 5: Performans Bilgisinin Değerlendirilmesi
Performans hedef ve göstergeleri ile gerçekleşmeler arasında meydana gelen tüm sapmaların nedenlerine ilişkin geçerli ve ikna edici açıklama yapmayan kamu idaresi sayısı Sunulan performans bilgisi ölçülebilir olmayan veya doğrulama kaynaklarından elde edilen son verilerle uyumlu olmayan
kamu idaresi sayısı Performans programında belirlenen hedef ve göstergelere ilişkin gerçekleşmeleri raporlamayan veya eksik raporlayan kamu idaresi sayısı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GENEL FAALİYET RAPORUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 41’inci maddesinin üçüncü fıkrasında, merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir mali yıldaki faaliyet sonuçlarının Cumhurbaşkanlığınca hazırlanacak genel faaliyet raporunda gösterileceği; altıncı fıkrasında ise raporlarda yer alacak hususların ve raporların hazırlanması,ilgili idarelere verilmesi, kamuoyuna açıklanması ve bu işlemlere ilişkin süreler ile diğer usûl ve esasların, Sayıştayın görüşü alınarak Cumhurbaşkanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği ifade edilmiştir.
Anılan düzenlemeye istinaden yürürlüğe konulan Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 23’üncü maddesinde, faaliyet raporlarının mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğunu sağlayacak şekilde hazırlanması gerektiği ve faaliyet raporlarında yer alan bilgilerin doğru, güvenilir ve tarafsız olmasının zorunlu olduğu ifade edilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan Genel Faaliyet Raporu 5018 sayılı Kanun’un 41’inci maddesi ile Sayıştay Başkanlığına verilen görevin gereği olarak Kanun ve Yönetmelik’te belirlenen esas ve usullere uygunluk ile sunulan bilgilerin doğruluk ve güvenilirliği yönünden değerlendirilmektedir.
Mali saydamlık ilkesi gereğince, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında kamuoyunun zamanında bilgilendirilmesi, raporların açık ve ulaşılabilir olması zorunludur. Nitekim Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 30’uncu maddesine göre; Genel Faaliyet Raporunun, izleyen mali yılın Haziran ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklanması ve Sayıştay Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda 2022 yılı Genel Faaliyet Raporu, mali saydamlığı sağlayacak şekilde ve mevzuatta öngörülen sürede kamuoyuna açıklanmış ve aynı süre içerisinde Sayıştay Başkanlığına gönderilmiştir.
Ayrıca Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Genel faaliyet raporunun kapsamı” başlıklı 31’inci maddesi uyarınca Genel Faaliyet Raporunda aşağıda sıralanan bilgilerin yer alması gerekmektedir:
a) Merkezi yönetim bütçesi gelir ve gider hedefleri ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenleri,
b) Kamu borç yönetimi raporu kapsamında borç stokundaki gelişmeler ve borçlanmaya ilişkin diğer bilgiler,
c) Yıl sonundaki varlık ve yükümlülüklerin durumunu gösterir cetvel ile bunlara ilişkin bilgiler,
ç) Ödenek aktarmaları ve diğer ödenek işlemlerini gösteren cetvel,
d) Bütçenin uygulamasına ilişkin olarak Başkanlık tarafından yapılan faaliyetler,
e) Program gerçekleşmeleri hakkında genel değerlendirmeler,
f) İdarelerin stratejik plan ve performans esaslı program bütçe uygulamaları hakkında
genel değerlendirmeler,
g) Mahalli idarelerin malî yapılarına ilişkin genel değerlendirmeler,
ğ) Bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmeler,
h) Başkanlıkça gerekli görülen diğer bilgiler.
3.1. Sunulan Bilgilere İlişkin Değerlendirme
3.1.1. Bütçe Hedef ve Gerçekleşmelerinin Değerlendirilmesi 5018 sayılı Kanun’da kamu politikalarının kalkınma planı ve orta vadeli programda belirlenmesi, kaynak tahsisinin ise bahse konu olan politika belgelerine dayanılarak hazırlanan bütçeler vasıtasıyla yapılması öngörülmektedir. Nitekim anılan Kanun’un 17’nci maddesinde gider tekliflerinin, orta vadeli programda belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar dikkate alınarak hazırlanacağı açıkça hükme bağlanmıştır. Genel ve özel bütçe kapsamındaki idarelerin,bu belge ile belirlenen sınırlar içinde kendi kurumsal önceliklerini saptayarak bütçelerini hazırlamaları gerekmektedir.
kapsamı” başlıklı 31’inci maddesi uyarınca Genel Faaliyet Raporunda aşağıda sıralanan
bilgilerin yer alması gerekmektedir:
a) Merkezi yönetim bütçesi gelir ve gider hedefleri ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenleri,
b) Kamu borç yönetimi raporu kapsamında borç stokundaki gelişmeler ve borçlanmaya
ilişkin diğer bilgiler,
c) Yıl sonundaki varlık ve yükümlülüklerin durumunu gösterir cetvel ile bunlara ilişkin
bilgiler,
ç) Ödenek aktarmaları ve diğer ödenek işlemlerini gösteren cetvel,
d) Bütçenin uygulamasına ilişkin olarak Başkanlık tarafından yapılan faaliyetler,
e) Program gerçekleşmeleri hakkında genel değerlendirmeler,
f) İdarelerin stratejik plan ve performans esaslı program bütçe uygulamaları hakkında genel değerlendirmeler,
g) Mahalli idarelerin malî yapılarına ilişkin genel değerlendirmeler,
ğ) Bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmeler,
h) Başkanlıkça gerekli görülen diğer bilgiler.
3.1. Sunulan Bilgilere İlişkin Değerlendirme
3.1.1. Bütçe Hedef ve Gerçekleşmelerinin Değerlendirilmesi
5018 sayılı Kanun’da kamu politikalarının kalkınma planı ve orta vadeli programda
belirlenmesi, kaynak tahsisinin ise bahse konu olan politika belgelerine dayanılarak hazırlanan
bütçeler vasıtasıyla yapılması öngörülmektedir. Nitekim anılan Kanun’un 17’nci maddesinde
gider tekliflerinin, orta vadeli programda belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar dikkate
alınarak hazırlanacağı açıkça hükme bağlanmıştır. Genel ve özel bütçe kapsamındaki idarelerin,
bu belge ile belirlenen sınırlar içinde kendi kurumsal önceliklerini saptayarak bütçelerini
hazırlamaları gerekmektedir.
15
2022 yılı merkezi yönetim bütçesinde bütçe giderleri 1.750.957 milyon TL, bütçe gelirleri 1.472.583 milyon TL olarak belirlenmiş ve bütçe dengesinin 278.374 milyon TL faiz dışı dengenin ise 37.991 milyon TL açık vermesi öngörülmüştür. Ancak küresel ekonomik gelişmelere bağlı olarak 29.06.2022 tarihinde Ek Bütçe yapılmıştır. Ek bütçe ile tahsis edilen ödenekler kadar bütçe gelirleri arttığından bütçe dengesi değişmemiştir.
2022 yılı merkezi yönetim bütçesinde bütçe açığı hedefi ek bütçe dâhil 278.374 milyon TL olarak öngörülmüş iken yıl sonu gerçekleşmesi 142.660 milyon TL olmuştur.
3.1.2. Yıl Sonundaki Varlık ve Yükümlülüklere İlişkin Bilgilerin Değerlendirilmesi Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 31’inci maddesi ile Genel Faaliyet Raporunun kapsamı belirlenmiş olup, maddenin birinci fıkrası (c) bendi hükmüne göre “Yıl sonundaki varlık ve yükümlülüklerin durumunu gösterir cetvel ile bunlara ilişkin bilgiler”e raporda yer verilmesi gerekmektedir.
2022 yılı Genel Faaliyet Raporunda, “Yıl sonundaki varlık ve yükümlülüklere ilişkin bilgiler” başlığı altında; rapor ekinde yer alan merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu ve mahalli idarelere ait bilançoların büyüklüklerinde bir önceki yıla kıyasla ortaya çıkan değişikliklere ve bu değişikliklerin hangi bilanço kalemlerinden kaynaklandığına dair bilgilere yer verilmiştir.
3.1.3. Ödenek Aktarmaları ve Diğer Ödenek İşlemlerine İlişkin Cetvelin
Değerlendirilmesi
Kamu idarelerinin bütçeleri içinde ve idareler arasında yapılan ödenek aktarmaları ile ödenek ekleme ve yedek ödenekten kullanıma ilişkin cetveller Genel Faaliyet Raporu eklerinde sunulmuştur.
3.1.4. Bütçenin Uygulamasına İlişkin Olarak Yapılan Faaliyetlerin Değerlendirilmesi
2022 yılı Genel Faaliyet Raporunda, “Bütçe Yönetimine İlişkin Faaliyetler” başlığı
altında; mali mevzuatı ve merkezi yönetim bütçe hazırlık ve uygulamasını yönlendirmek
amacıyla 2022 yılında çıkarılan Cumhurbaşkanı Kararları, yönetmelik, bütçe uygulama tebliği,
usul ve esas, genel yazı ve genelgeler ile mali kontrol faaliyetlerine ilişkin bilgilere yer
verilmiştir.
3.1.5. Bütçeden Yardım Alan Sivil Toplum Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin
Değerlendirmeler
Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile
Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 31’inci maddesi birinci
fıkrası hükmü uyarınca Genel Faaliyet Raporunda, bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik,
kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer
verilmesi gerekmektedir.
2020 ve 2021 yıllarında eleştiri konusu edilmesine rağmen 2022 yılı Genel Faaliyet
Raporunda da bu kapsamda yardım yapılan kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin
herhangi bir bilgiye yer verilmeksizin sadece yardım yapan idarelerin açıklandığı görülmüştür.
Sorumluluk, mali saydamlık ve tam açıklama ilkelerinin yerine getirilmesi açısından
faaliyetlere ilişkin bilgilere yer verilmesinin önemli olduğu değerlendirilmektedir.
3.2. Sosyal Güvenlik Kurumunun Mali Bilgilerine İlişkin
Değerlendirme
2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunda, Sosyal Güvenlik Kurumunun bütçe hedef ve
gerçekleşmelerine ilişkin bilgilerin yer aldığı bölümün incelenmesi neticesinde;
Sosyal Güvenlik Kurumu bütçe gelir/gider gerçekleşmesi tablolarında yer alan tutarlarla
SGK tarafından Sayıştay denetimine sunulan 2022 yılı Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosunda
yer alan tutarların uyumlu olduğu görülmüştür.
3.3. Kamu Borç Yönetimi Kapsamında Sunulan Mali Bilginin
Değerlendirilmesi
2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunun “Kamu Borç Yönetimi Gelişmeleri” başlıklı
bölümünün incelemesi sonucu;
İç Borçlanma bölümünde yer alan, 2022 yılında 482,8 milyar TL iç borç servisine
karşılık olarak 638,9 milyar TL tutarında iç borçlanma gerçekleştirildiği; 92,9 milyar TL
tutarında TL cinsinden kira sertifikası; 14,4 ton altın tahvili ve 34,8 ton altına dayanıklı kira
T.C. Sayıştay Başkanlığı
16 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
16
usul ve esas, genel yazı ve genelgeler ile mali kontrol faaliyetlerine ilişkin bilgilere yer
verilmiştir.
3.1.5. Bütçeden Yardım Alan Sivil Toplum Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin
Değerlendirmeler
Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlar ve Performans Programları ile
Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 31’inci maddesi birinci
fıkrası hükmü uyarınca Genel Faaliyet Raporunda, bütçeden yardım alan dernek, vakıf, birlik,
kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer
verilmesi gerekmektedir.
2020 ve 2021 yıllarında eleştiri konusu edilmesine rağmen 2022 yılı Genel Faaliyet
Raporunda da bu kapsamda yardım yapılan kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin
herhangi bir bilgiye yer verilmeksizin sadece yardım yapan idarelerin açıklandığı görülmüştür.
Sorumluluk, mali saydamlık ve tam açıklama ilkelerinin yerine getirilmesi açısından
faaliyetlere ilişkin bilgilere yer verilmesinin önemli olduğu değerlendirilmektedir.
3.2. Sosyal Güvenlik Kurumunun Mali Bilgilerine İlişkin
Değerlendirme
2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunda, Sosyal Güvenlik Kurumunun bütçe hedef ve
gerçekleşmelerine ilişkin bilgilerin yer aldığı bölümün incelenmesi neticesinde;
Sosyal Güvenlik Kurumu bütçe gelir/gider gerçekleşmesi tablolarında yer alan tutarlarla
SGK tarafından Sayıştay denetimine sunulan 2022 yılı Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosunda
yer alan tutarların uyumlu olduğu görülmüştür.
3.3. Kamu Borç Yönetimi Kapsamında Sunulan Mali Bilginin
Değerlendirilmesi
2022 Yılı Genel Faaliyet Raporunun “Kamu Borç Yönetimi Gelişmeleri” başlıklı
bölümünün incelemesi sonucu;
İç Borçlanma bölümünde yer alan, 2022 yılında 482,8 milyar TL iç borç servisine
karşılık olarak 638,9 milyar TL tutarında iç borçlanma gerçekleştirildiği; 92,9 milyar TL
tutarında TL cinsinden kira sertifikası; 14,4 ton altın tahvili ve 34,8 ton altına dayanıklı kira
17
sertifikası olmak üzere toplam 49,2 ton altın karşılığı senet ihraç edildiği; yurt içi piyasada
döviz cinsi tahvil ihracı ile de yaklaşık 1,6 milyar ABD Doları tutarında finansman sağlandığı,
Dış Borçlanma bölümünde yer alan, 2022 yılında uluslararası sermaye piyasalarında
gerçekleştirilen dört ihraç ve bir artırım işlemi ile toplam 11 milyar ABD doları tutarında dış
finansman sağlandığı, şubat ayında gerçekleştirilen yılın ilk işlemi ile 5 yıl vadeli 3 milyar
ABD doları tutarında kira sertifikası ihracı olduğu, söz konusu ihraçta kira oranının yüzde 7,25
olduğu mart ayında 5 yıl vadeli ve 2 milyar ABD doları tutarında konvansiyonel tahvil ihracı
gerçekleştirildiği, söz konusu ihraçta kupon oranının yüzde 8,6 olduğu, ekim ayında 3 yıl vadeli
ve 2,5 milyar ABD doları tutarında kira sertifikası ihracı gerçekleştirildiği, söz konusu ihraçta
kira oranının yüzde 9,758 olduğu, kasım ayında 5 yıl vadeli 1,5 milyar ABD doları tutarında
kupon oranı yüzde 9,875 olan konvansiyonel bir ihraç daha gerçekleştirildiği, son olarak kasım
ayında ihraç edilen tahvilin aralık ayında 2 milyar ABD doları tutarında artırımının
gerçekleştirildiği,
İç Borç Servisi bölümünde yer alan, 2022 yılında 276,9 milyar TL anapara, 195,5
milyar TL faiz ödemesi, 10,4 milyar TL kira gideri olmak üzere toplam 482,8 milyar TL
tutarında iç borç servisi yapıldığı, ödemelerin tamamının nakden gerçekleştirildiği, Bu
kapsamda, devlet borçları faiz, kira, iskonto ve genel giderlerine ilişkin ödemeler için 2022 yılı
bütçesinde iç borçta kullanılmak üzere 235 milyar TL olarak ayrılan ödenekten; 195,5 milyar
TL iç borç faiz ödemesi, 10,4 milyar TL kira gideri, 11,9 milyar TL iskonto gideri ve genel
gider olmak üzere toplam 217,8 milyar TL tutarında harcama yapıldığı,
Dış Borç Servisi bölümünde yer alan, 2022 yılında toplam 119,3 milyar TL anapara
ödemesi yapıldığı, 79,5 milyar TL faiz ödemesi, 6,9 milyar TL döviz cinsinden kira sertifikası
ödemesi, 184,5 milyon TL dış borç iskonto ödemesi, 6,8 milyar TL türev ürün giderleri
ödemesi, 7,4 milyar TL dış borç genel gider ödemesi yapıldığı, bu çerçevede, devlet dış
borçlarına ilişkin olarak 2022 yılında yapılan toplam dış borç servisi tutarının 220 milyar TL
seviyesinde gerçekleştirildiği,
Borç Stoku bölümünde yer alan; 2022 yılsonu itibarıyla merkezi yönetim borç stokunun
4 trilyon 34 milyar TL olarak gerçekleştiği; söz konusu borcun 1 trilyon 905 milyar TL’sinin iç
borçlardan, 2 trilyon 129 milyar TL’sinin dış borçlardan oluştuğu; merkezi yönetim borç
stokunun %70,9’unun sabit faizli borçlardan, %29,1’inin değişken faizli borçlardan oluştuğu,
Merkezi yönetim borç stokunun GSYH’ye oranının 2021 yılında %37,9 seviyesinde
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 17
18
gerçekleşmiş olup söz konusu oran 2022 yılı sonunda 11 puanlık azalışla %26,9 seviyesinde
gerçekleştiği,
Nakit Yönetimi bölümünde yer alan, 2022 yılı Hazine nakit gerçekleşmelerine göre;
nakit bazda toplam 2 trilyon 892 milyar TL gelir elde edildiği, 2 trilyon 781 milyar TL faiz dışı
harcama yapıldığı ve faiz dışı dengenin 110,3 milyar TL olduğu, Toplam 287,2 milyar TL faiz
ödemesi ile özelleştirme ve fon gelirleri dâhil edildiğinde ise Hazine nakit dengesinin 169,4
milyar TL açık verdiği, Net borçlanmanın 437,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiş olup kur
etkisi de dâhil edildiğinde yılsonu kasa seviyesinde yaklaşık 329,9 milyar TL artış olduğu,
Yönünde verilen bilgiler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kamu Borç
Yönetimi Raporu ile karşılaştırılmış ve sunulan verilerin doğru ve güvenilir olduğu sonucuna
varılmıştır.
T.C. Sayıştay Başkanlığı
18 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
18
gerçekleşmiş olup söz konusu oran 2022 yılı sonunda 11 puanlık azalışla %26,9 seviyesinde
gerçekleştiği,
Nakit Yönetimi bölümünde yer alan, 2022 yılı Hazine nakit gerçekleşmelerine göre;
nakit bazda toplam 2 trilyon 892 milyar TL gelir elde edildiği, 2 trilyon 781 milyar TL faiz dışı
harcama yapıldığı ve faiz dışı dengenin 110,3 milyar TL olduğu, Toplam 287,2 milyar TL faiz
ödemesi ile özelleştirme ve fon gelirleri dâhil edildiğinde ise Hazine nakit dengesinin 169,4
milyar TL açık verdiği, Net borçlanmanın 437,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiş olup kur
etkisi de dâhil edildiğinde yılsonu kasa seviyesinde yaklaşık 329,9 milyar TL artış olduğu,
Yönünde verilen bilgiler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kamu Borç
Yönetimi Raporu ile karşılaştırılmış ve sunulan verilerin doğru ve güvenilir olduğu sonucuna
varılmıştır.
19
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MAHALLİ İDARELER GENEL FAALİYET RAPORUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 41’inci maddesinin ikinci
fıkrasında, mahalli idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporlarının birer örneğinin Sayıştay ve
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına gönderileceği, Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığının, bu raporları esas alarak kendi değerlendirmelerini de içeren mahallî
idareler genel faaliyet raporunu hazırlayacağı ve kamuoyuna açıklayacağı, aynı zamanda, söz
konusu raporun birer örneğinin Sayıştaya ve Cumhurbaşkanlığına gönderileceği ifade
edilmiştir.
Söz konusu Kanun metninin devamında Sayıştayın, mahallî idarelerin raporları hariç
idare faaliyet raporlarını, mahallî idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu,
dış denetim sonuçlarını dikkate alarak görüşlerini de belirtmek suretiyle Türkiye Büyük Millet
Meclisine sunacağı da belirtilmiştir.
Mali saydamlık ilkesi gereğince, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve
kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyunun zamanında bilgilendirilmesi ve
raporların açık ve ulaşılabilir olması zorunludur. Ayrıca yukarıda bahsedilen Kanuna göre malî
saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve önlemlerin alınmasından da
kamu idareleri sorumludur. Bu amaçla Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunun, Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından izleyen mali yılın Haziran ayının on beşine
kadar kamuoyuna açıklanması ve Sayıştay Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu, Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü tarafından 5018 sayılı Kanun ve
22.04.2021 tarih ve 31462 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerince Hazırlanacak
Stratejik Planlar ve Performans Programları ile Faaliyet Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik gereğince hazırlanmıştır. 21.06.2023 tarihinde resmi internet sitesinde
yayımlanmak suretiyle kamuoyuna açıklanmış ve Sayıştay Başkanlığına gönderilmiştir.
Dolayısıyla söz konusu Rapor, mevzuatta belirtilen zamanda kamuoyu ile paylaşılmamış ve
Sayıştay Başkanlığına gönderilmemiştir.
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 19
20
Yönetmeliğe göre Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda aşağıda sıralanan
bilgilerin yer alması gerekmektedir:
a) Mahallî idare bütçeleri gelir ve gider hedefleri ile gerçekleşmelerine ilişkin bilgi ve
değerlendirmeler,
b) Mahallî idareler, mahallî idarelere bağlı kuruluş ve işletmeler ile belediye
ortaklıklarının iç ve dış borçlarına ilişkin bilgi ve değerlendirmeler,
c) Mahallî idarelerin insan kaynakları ile fiziki kaynaklarına ilişkin bilgi ve
değerlendirmeler,
ç) Mahallî idare bütçelerinden yapılan yardımlar ile sosyal hizmet harcamalarına ilişkin
bilgi ve değerlendirmeler,
d) Mahallî idarelerin stratejik planlama ve performans esaslı program bütçeleme
uygulamaları hakkında genel değerlendirmeler,
e) Mahallî idarelere ilişkin iç denetim sonuçları hakkında bilgi ve değerlendirmeler,
f) Mahallî idarelere ilişkin olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca
yürütülen denetim ve gözetim faaliyetleri hakkında özet bilgiler,
g) Mahallî idarelerin yıl içerisinde yapmış olduğu yatırımlar ile gelecek yıllara yaygın
yüklenmelerine ilişkin bilgiler,
ğ) Başkanlık ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca gerekli görülen
diğer bilgiler.
4.1. Sunulan Bilgilere İlişkin Değerlendirme
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunun mahalli idarelerin faaliyet raporları esas
alınarak hazırlanması gerekmektedir. Bununla amaçlanan, mahalli idarelerin mali durum ve
performansı hakkında genel bir değerlendirme yaparak analize uygun bir zemin hazırlamaktır.
Ancak Raporda, mahalli idarelerin faaliyet raporlarında yer alan mali bilgi, performans bilgisi
ve diğer bilgilerin birleştirilerek değerlendirilmesini içeren herhangi bir açıklamaya yer
verilmemiştir.
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu üzerinde yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki
değerlendirmeler yapılmıştır:
T.C. Sayıştay Başkanlığı
20 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
20
Yönetmeliğe göre Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda aşağıda sıralanan
bilgilerin yer alması gerekmektedir:
a) Mahallî idare bütçeleri gelir ve gider hedefleri ile gerçekleşmelerine ilişkin bilgi ve
değerlendirmeler,
b) Mahallî idareler, mahallî idarelere bağlı kuruluş ve işletmeler ile belediye
ortaklıklarının iç ve dış borçlarına ilişkin bilgi ve değerlendirmeler,
c) Mahallî idarelerin insan kaynakları ile fiziki kaynaklarına ilişkin bilgi ve
değerlendirmeler,
ç) Mahallî idare bütçelerinden yapılan yardımlar ile sosyal hizmet harcamalarına ilişkin
bilgi ve değerlendirmeler,
d) Mahallî idarelerin stratejik planlama ve performans esaslı program bütçeleme
uygulamaları hakkında genel değerlendirmeler,
e) Mahallî idarelere ilişkin iç denetim sonuçları hakkında bilgi ve değerlendirmeler,
f) Mahallî idarelere ilişkin olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca
yürütülen denetim ve gözetim faaliyetleri hakkında özet bilgiler,
g) Mahallî idarelerin yıl içerisinde yapmış olduğu yatırımlar ile gelecek yıllara yaygın
yüklenmelerine ilişkin bilgiler,
ğ) Başkanlık ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca gerekli görülen
diğer bilgiler.
4.1. Sunulan Bilgilere İlişkin Değerlendirme
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunun mahalli idarelerin faaliyet raporları esas
alınarak hazırlanması gerekmektedir. Bununla amaçlanan, mahalli idarelerin mali durum ve
performansı hakkında genel bir değerlendirme yaparak analize uygun bir zemin hazırlamaktır.
Ancak Raporda, mahalli idarelerin faaliyet raporlarında yer alan mali bilgi, performans bilgisi
ve diğer bilgilerin birleştirilerek değerlendirilmesini içeren herhangi bir açıklamaya yer
verilmemiştir.
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu üzerinde yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki
değerlendirmeler yapılmıştır:
21
4.1.1. Mahalli İdare Bütçeleri Gelir ve Gider Hedefleri ile Gerçekleşmelerine
İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler
Raporda, bütçe gelir ve gider hedefleri ile gerçekleşmelerine ilişkin detaylı bilgilere yer
verilmiş; ancak bu bilgilere ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır.
4.1.2. Mahalli İdareler, Mahalli İdarelere Bağlı Kuruluş ve İşletmeler ile Belediye
Ortaklıklarının İç ve Dış Borçlarına İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler
Raporda, mahalli idarelerin borç dağılımlarını ve 2022 yılı itibarıyla toplam borç
yükünü gösterir bilgilere Raporda yer verilmiş; ancak bu bilgilere ilişkin değerlendirme
yapılmamıştır. Ayrıca, Raporda mahalli idarelere bağlı kuruluşlar ve işletmeler ile belediye
ortaklıklarının borçlarına ilişkin herhangi bir bilgi ve değerlendirmeye yer verilmemiştir.
4.1.3. Mahalli İdarelerin İnsan Kaynakları ile Fiziki Kaynaklarına İlişkin Bilgi ve
Değerlendirmeler
Raporda, mahalli idarelerin insan kaynakları ile fiziki kaynaklarına ilişkin ayrıntılı
bilgilere yer verilmiş; ancak bu bilgilere ilişkin değerlendirme yapılmamıştır.
4.1.4. Mahalli İdare Bütçelerinden Yapılan Yardımlar ile Sosyal Hizmet
Harcamalarına İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler
Raporda, mahalli idarelerin yaptıkları yardım ve harcamalar; mahalli idarelere ve kar
amacı gütmeyen kuruluşlara, hane halkına ve yurtdışına yapılan transferler ile sermaye
transferleri şeklinde sınıflandırılmış ve bilgilerine yer verilmiştir. Ancak, söz konusu yardım ve
harcamalara ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır.
4.1.5. Mahalli İdarelerin Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Program
Bütçeleme Uygulamaları Hakkında Değerlendirmeler,
Mahalli idare faaliyet raporları esas alınarak mahalli idarelerin stratejik planlama ve
performans esaslı bütçeleme uygulamaları hakkında yapılması gereken genel bir
değerlendirmeye Raporda yer verilmemiştir.
4.1.6. Mahalli İdarelere İlişkin İç Denetim Sonuçları Hakkında Bilgi ve
Değerlendirmeler
Raporda, mahalli idarelere ilişkin iç denetim sonuçları hakkında sadece yapılan denetim
sayılarına ilişkin bilgiye yer verilmiş olup denetim konularına ilişkin olarak bilgi ve
değerlendirmelere yer verilmediği görülmüştür. Türlerine göre mahalli idarelere tahsis edilen
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 21
22
iç denetçi kadroları ile bunlara yapılan atamalara ilişkin sayısal bilgiye, denetim
komisyonlarının oluşum sürecine ve türler itibarıyla düzenlenen rapor sayısına yer verilmiştir.
4.1.7. Mahalli İdarelere İlişkin Olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığınca Yürütülen Denetim ve Gözetim Faaliyetleri Hakkında Bilgiler
Raporda, İçişleri Bakanlığınca yürütülen denetimin kapsamı ve ön inceleme işlemleri
hakkında bilgiler ile Mülkiye Müfettişlerince ve Mahalli İdareler Kontrolörlerince
gerçekleştirilen denetim hakkında genel verilere yer verilmiştir. Ancak ilgili yasal
düzenlemelerde öngörüldüğü üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca
yürütülen denetim ve gözetim faaliyetlerine yer verilmemiştir.
4.1.8. Mahalli İdarelerin Yıl İçinde Yapmış Olduğu Yatırımlar ile Gelecek Yıllara
Yaygın Yüklenmelerine İlişkin Bilgiler
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda yıl içinde yapılan yatırımlarla ilgili olarak
yatırım harcamalarının tutarları ile toplam harcamalar içerisindeki yüzdesel oranlarına yer
verilmiştir. Gelecek yıllara yaygın yüklenmelere ilişkin bilgilere ise yer verilmemiştir.
4.1.9. Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığınca Gerekli Görülen Diğer Bilgiler
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı ile mahalli idarelerin birlikte yürüttüğü iş ve projelere detaylı bir şekilde yer
verilmiştir.
T.C. Sayıştay Başkanlığı
22 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
22
iç denetçi kadroları ile bunlara yapılan atamalara ilişkin sayısal bilgiye, denetim
komisyonlarının oluşum sürecine ve türler itibarıyla düzenlenen rapor sayısına yer verilmiştir.
4.1.7. Mahalli İdarelere İlişkin Olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığınca Yürütülen Denetim ve Gözetim Faaliyetleri Hakkında Bilgiler
Raporda, İçişleri Bakanlığınca yürütülen denetimin kapsamı ve ön inceleme işlemleri
hakkında bilgiler ile Mülkiye Müfettişlerince ve Mahalli İdareler Kontrolörlerince
gerçekleştirilen denetim hakkında genel verilere yer verilmiştir. Ancak ilgili yasal
düzenlemelerde öngörüldüğü üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca
yürütülen denetim ve gözetim faaliyetlerine yer verilmemiştir.
4.1.8. Mahalli İdarelerin Yıl İçinde Yapmış Olduğu Yatırımlar ile Gelecek Yıllara
Yaygın Yüklenmelerine İlişkin Bilgiler
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda yıl içinde yapılan yatırımlarla ilgili olarak
yatırım harcamalarının tutarları ile toplam harcamalar içerisindeki yüzdesel oranlarına yer
verilmiştir. Gelecek yıllara yaygın yüklenmelere ilişkin bilgilere ise yer verilmemiştir.
4.1.9. Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığınca Gerekli Görülen Diğer Bilgiler
Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı ile mahalli idarelerin birlikte yürüttüğü iş ve projelere detaylı bir şekilde yer
verilmiştir.
23
EKLER
EK 1: 2022 YILI MERKEZİ YÖNETİM BİLANÇOSU (Bin TL)
AKTİF (VARLIKLAR)
2022
PASİF (KAYNAKLAR)
2022
1 DÖNEN VARLIKLAR 2.031.183202,8 3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 898.298.985,8
10 HAZIR DEĞERLER 770.888.384,5 30 KISA VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR 387.224.928,8
100 KASA 14.488,6 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI 359.628.475,0
101 ALNAN ÇEKLER 324.589,0 305 BONOLAR 18.896.074,3
102 BANKA 445.488.120,7 307 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR HESABI 10.254.437,2
103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ (-) -743.900,0 308 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ HES -2.244.718,3
104 PROJE ÖZEL HESABI 18.731.704,5 309 KISA VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR 690.660,6
105 DÖVİZ 286.737.841,8 31 KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR 134.652.279,6
106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ (-) -872,9 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR 134.652.279,6
107 ELÇİLİK VE KONSOLOSLUK NEZDİNDEKİ PARALAR 3.210.336,8 32 FAALİYET BORÇLARI 31.555.873,9
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 1.322545,8 320 BÜTÇE EMANETLERİ 14.535.336,9
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR 15.803.530,2 322 BÜTÇELEŞT1RİLECEK BORÇLAR 4.322,3
11 MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR 31.380,8 325 NAKİT TALEP VE TAHSİSLERİ 17.006.098,6
110 HİSSE SENETLERİ HESABI 29.413,4 329 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR 10.116,2
111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET VE BONOLARI HESABI 5,0 33 EMANET YABANCI KAYNAKLAR 88.283.223,7
117 MENKUL VARLIKLAR 1.962,4 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 26.830.899,1
12 FAALİYET ALACAKLARI 1.026.305.448,1 332 OKUL PANSİYONLARI 429.312,8
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR 282.789.611,2 333 EMANETLER 26.991.290,8
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR 717.118.515,3 335 TEK HAZİNE KURUMLAR HESABINDAN BORÇLAR HESABI 27.763.540,4
122 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI 20.349.186,9 337 MUTEMETLİK CARİ HESABI 38.253,4
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 107.374,0 338 KONSOLOSLUK CARİ HESABI
127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI 5.940.760,7 339 RİSK HESABI 6.229.927,2
13 KURUM ALACAKLARI 141.742.178,0 34 ALINAN AVANSLAR 601.116,4
130 DIŞ BORCUN İKRAZINDAN DOĞAN ALACAKLAR 2.620.921,1 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 585.856,4
132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR 12.105.906,4 349 ALINAN DİĞER AVANSLAR 15.260,0
137 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI 126.943.321,6 36 ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER 8.577.374,2
138 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI KARŞILIĞI (-) -7.539,7 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ 2.416.913,5
139 DİĞER KURUM ALACAKLARI 79.568,7 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA YAPILAN TAH. 2.561.605,7
14 DİĞER ALACAKLAR 3.257.613,4 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI 3.100.264,1
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR 3.257.613,4 368 VADESİ GEÇMİŞ ERT. VEYA TAK. VERGİ VE DİĞ. YÜKÜMLÜLÜKLER 498.590,8
15 STOKLAR 36.160.164,7 37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 2.131.163,0
150 İLK MADDE VE MALZEME 35.622396,1 370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YÜK. KAR. HES. 11.600,2
151 YARI MAMULLER-ÜRETİM 78.664,6 371 DÖNEM KARI VE PEŞİN ÖD. VERGİLER VE DİĞER YÜK KAR. HES. (-) -8.486,0
152 MAMULLER 109.737,3 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 2.104.570,9
153 TİCARİ MALLAR 340.997,7 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 23.477,9
157 DİĞER STOKLAR 8.369,1 38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 245.252.690,6
16 ÖN ÖDEMELER 46.911.696,7 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 22.856.751,9
160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ 1.227.541,3 381 GİDER TAHAKKUKLARI 222.395.938,6
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER 37.968.943,5 39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 20.335,7
164 AKREDİTİFLER 3.086.079,5 397 SAYIM FAZLALARI 20.335,7
166 PROJE ÖZEL HESABINDAN VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER 107.891,2 4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4.226.961.189,8
167 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KREDİ KULLANIMLARI AVANS VE
AKREDİTİFLER
4.521.241,2 40 UZUN VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR 1.533.556.915,4
18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 5.349.521,6 404 TAHVİLLER HESABI 1.520.127.117,2
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 5.152866,6 407 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR HESABI 71.883.203,7
181 GELİR TAHAKKUKLARI 196.655,0 408 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ HES -63.300.923,9
19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 536.815,0 409 UZUN VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR 4.847.518,4
190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ 533.854,9 41 UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR 1.992.216.415,9
193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 2,9 410 DIŞ MALİ BORÇLAR 1.992.216.415,9
194 TEYİTSİZ DOĞRUDAN DIŞ PROJE KREDİ KULLANIMLARI 0,0 42 FAALİYET BORÇLARI 229,5
196 PERSONEL AVANSLARI 0,0 429 DİĞER FAALİYET BORÇLARI 229,5
197 SAYIM NOKSANLARI 2937,0 43 DİĞER BORÇLAR 3.660.994,3
198 DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR 20,1 430 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 3.409.094,1
2 DURAN VARLIKLAR 5.295.891.133,9 438 VADESİ GEÇMİŞ. ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE 7.294,7
21 MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR 865.232,4 439 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR 244.605,5
217 MENKUL VARLIKLAR 865.232,4 44 ALINAN AVANSLAR 1.248,9
22 FAALİYET ALACAKLARI 68.318.018,0 440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 1.248,9
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR 62.189.614,1 47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 24.177.262,7
222 GELİRLERDEN TESCİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR 872.302,2 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 24.141.160,3
226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 571.045,9 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 36.102,4
227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI 4.685.055,7 48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 673.348.123,1
23 KURUM ALACAKLARI 220.889.486,6 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER 133.344.573,8
230 DIŞ BORCUN İKRAZINDAN DOĞAN ALACAKLAR 10.810.858,9 481 GİDER TAHAKKUKLARI 540.003.549,3
232 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR 204.702.749,8 5 ÖZ KAYNAKLAR 2.201.814.161,1
239 DİĞER KURUM ALACAKLARI 5.375.877,9 50 NET DEĞER 4.676.657.604,8
24 MALİ DURAN VARLIKLAR 363.348.107,1 500 NET DEĞER 4.676.657.604,8
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER 179.875.492,0 51 DEĞER HAREKETLERİ 4.998.238,5
241 MAL VE HİZMET ÜRETEN KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER 279.341.666,2 519 DEĞER HAREKETLERİ SONUÇLARI 4.998.238,5
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 23
24
242 DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER 12.648.101,0 57 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI 4.865.105.351,2
247 SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) -108.517.662,8 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI 4.865.105.351,2
248 DİĞER MALİ DURAN VARUKLAR 510,7 58 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI -6.221.689.405,2
25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 4.552.730.919,6 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI -6.221.689.405,2
250 ARAZİ VE ARSALAR 3.521.173.001,8 59 DÖNEM FAALİYET SONUÇLARI -1.123.257.628,1
251 YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ 528.142.945,1 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUCU (-) -1.123.257.628,1
252 BİNALAR 815.712.992,6
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR 39.217.712,0
254 TAŞITLAR 8.947.870,7
255 DEMİRBAŞLAR 53.508.626,3
256 DİĞER MADOİ DURAN VARLIKLAR 75.291.063,2
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) -932.451.258,0
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 436.574.333,7
259 YATIRIM AVANSLARI 6.613.632,3
26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 5.718,9
260 HAKLAR 8.943.619,1
263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 2.181,0
264 ÖZEL MALİYETLER 431.991,5
267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 17.983,2
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) -9.390.055,7
28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 89.695.037,4
280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 14.583.646,4
281 GELİR TAHAKKUKLARI 75.111.391,0
29 DİĞER DURAN VARLIKLAR 38.614,0
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR 3.242.772,3
297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR 28.680,3
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) -3.232.838,7
AKTİF TOPLAM 7.327.074.336,8 PASİF TOPLAMI 7.327.074.336,8
9- BORÇLU NAZIM HESAPLAR 9-ALACAKLI NAZIM HESAPLAR
91 NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER 220.317.617,7 91 NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER 220.317.617,7
910 TEMİNAT MEKTUPLARI 219.144.472,4 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ 219.144.472,4
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER 99.384,5 913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ 99.384,5
914 VERİLEN TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI 1.073.760,8 915 VERİLEN TEMİNAT MEKTUPLARI KARŞILIĞI HESABI 1.073.760,8
92 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 371.878.691,2 92 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 371.878.691,2
920 GİDER TAAHHÜTLERİ 348.160.270,9 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI 348.160.270,9
922 KAMU-ÖZEL İŞBİRLİĞİ MODELİ TAAHHÜTLERİ HESABI 23.718.420,3 923 KAMU-ÖZEL İŞBİRLİĞİ MODELİ TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI 23.718.420,3
93 VERİLEN GARANTİLER 1.253.933.067,5 93 VERİLEN GARANTİLER 1.253.933.067,5
930 VERİLEN GARANTİLER 783.684.130,0 931 VERİLEN GARANTİLER KARŞIUĞI 783.684.130,0
932 VERİLEN TAAHHÜT BELGELERİ 214.631.517,0 933 VERİLEN TAAHHÜT BELGELERİ KARŞILIĞI 214.631.517,0
934 BORÇ ÜSTLENİM TAAHHÜTLERİ HESABI 255.617.420,6 935 BORÇ ÜSTLENİM TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI 255.617.420,6
94 DEĞERLİ KAĞIT VE ÖZEL TAHAKKUK 119.988.833,3 94 DEĞERLİ KAĞIT VE ÖZEL TAHAKKUK 119.988.833,3
940 DEĞERLİ KAĞIT AMBARLARI 3.320.181,7
942 ZİMMETLE VERİLEN DEĞERLİ KAĞITLAR 1.362.104,6
944 YOLDAKİ DEĞERLİ KAĞITLAR 289,5 945 DEĞERLİ KAĞIT İŞLEMLERİ 4.682.575,8
946 ÖZEL TAHAKKUKLARDAN ALACAKLAR 20.925.266,0 947 ÖZEL TAHAKKUKLAR 20.925.266,0
948 BAŞKA BİRİMLER ADINA İZLENEN ALACAKLAR 94.380.991,5 949 BAŞKA BİRİMLER ADINA İZLENEN ALACAK EMANETLERİ 94.380.991,5
95 DIŞ BORÇLANMA İLE İLGİLİ HESAPLAR 153.871.992,2 95 DIŞ BORÇLANMA İLE İLGİLİ HESAPLAR 153.871.992,2
950 KULLANILACAK DIŞ KREDİLER 149.873.389,0 951 KREDİ ANLAŞMALARI 149.873.389,0
954 RİSK HESABI ALACAKLARI 3.985.778,6 955 RİSK HESABI ALACAKLARI KARŞILIĞI 3.985.778,6
956 GENEL BÜTÇE DIŞI İDARELER TEYİTSİZ DOĞRUDAN DIŞ PROJE KRE 12.824,6 957 GENEL BÜTÇE DIŞI İDARELER DOĞRUDAN DIŞ PROJE KREDİ KULLA 12.824,6
958 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KREDİLERİNDEN AÇILAN AKREDİTİFLER 0,0 959 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KREDİLERİNDEN AÇILAN AKREDİTİFLER KA 0,0
96 KURUMCA VERİLEN EMANETLER 4.949.210,2 96 KURUMCA VERİLEN EMANETLER 4.949.210,2
960 BAĞIŞ VE HİBELER HESABI 5.181,4 961 BAĞIŞ VE HİBELER KARŞILIĞI HESABI 20,1
962 BİLİMSEL PROJELER HESABI 4.879.719,2 963 BİLİMSEL PROJELER KARŞILIĞI HESABI 4.879.719,2
964 KAMU İDARELERİNE TAHSİSLİ BİNALAR VE ARAZİLER HESABI 64.244,3 965 KAMU İDARELERİNE TAHSİSLİ BİNALAR VE ARAZİLER KARŞILIĞI HE 69.405,6
968 İZ BEDELLE İZLENEN KIYMETLER HESABI 65,3 969 İZ BEDELLE İZLENEN KIYMETLER KARŞILIĞI HESABI 65,3
97 DİĞER NAZIM HESAPLAR 429.667.253,1 97 DİĞER NAZIM HESAPLAR 429.667.253,1
970 TÜREV PİYASASI BORÇLARI HESABI 209.586.228,1 971 TÜREV PİYASASI BORÇLARI KARŞILIĞI HESABI 209.586.228,1
972 TÜREV PİYASASI ALACAKLARI HESABI 220.081.025,0 973 TÜREV PİYASASI ALACAKLARI KARŞILIĞI HESABI 220.081.025,0
99 DİĞER NAZIM HESAPLAR 830.508.344,7 99 DİĞER NAZIM HESAPLAR 830.508.344,7
990 KİRAYA VERİLEN DURAN VARLIKLAR 4.964.193,5
991 MAZBUT VAKIFLAR TAŞINMAZ SATIŞLARI VE TAVİZ BEDELLERİ 1.198.355,2 992 MAZBUT VAKIFLAR İÇİN YAPILAN GİDERLER HESABI 1.198.355,2
993 MADDİ DURAN VARLIKLARIN KİRA VE İRTİFAK HAKKI GELİRLERİ 3.562.654,0
998 DİĞER NAZIM HESAPLAR 820.783.142,0 999 DİĞER NAZIM HESAPLAR KARŞILIĞI HESABI 829.309.989,5
GENEL TOPLAM 10.712.189.346,7 10.712.189.346,7
T.C. Sayıştay Başkanlığı
24 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
25
1. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinde yer alan Merkezi Yönetim alt sektörüne dahil idarelerin
verilerini içermektedir.
2. Borçlanma senetleri muhasebe kayıtlarındaki değerler üzerinden raporlanmıştır.
3. Konsolide bilanço tek bir raporlama birimine aitmiş gibi kabul edildiğinden 590-Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu ve 591-Dönem
Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı netleştirilerek raporlanmıştır.
4. Mali raporlama tabloları dış denetimden geçmemiş mali veriler kullanılarak hazırlanmaktadır.
5. Merkezi yönetim kapsamındaki idarelerce tahsisli olarak kullanılan taşınmazın değeri 2 trilyon 187 milyar 401 milyon TL’dir.
6. Merkezi yönetim kapsamındaki idarelerin kendi aralarında yaptıkları işlemlere uygulanan konsolidasyon işleminin detayları Bilançonun
Eki olan “Konsolide Edilen / Edilemeyen Tutarlar” tablosunda yer almaktadır.
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 25
26
EK 2:2022 YILI MERKEZİ YÖNETİM FAALİYET SONUÇLARI TABLOSU(Bin TL)
2022 % Dağılım
FAALİYET GELİRLERİ TOPLAMI (Tahakkuk Esaslı) 3.985.256.574,2 100,0
Vergi Gelirleri 2.743.928.241,1 68,9
Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 1.003.174.678,5 25,2
Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 30.931.683,7 0,8
Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 802.158.768,1 20,1
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler 772.605.355,2 19,4
Damga Vergisi 46.735.571,3 1,2
Harçlar 80.066.674,8 2,0
Başka Yerde Sınıflandırılmayan Vergiler 8.255.509,4 0,2
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 165.118.063,9 4,1
Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 33.957.228,0 0,9
Malların Kullanma veya Faaliyette Bulunma İzni Gelirleri 10.723.989,4 0,3
KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri 76.109.850,6 1,9
Kurumlar Hasılatı 37.508,1 0,0
Kurumlar Karları 8.285.537,1 0,2
Kira Gelirleri 25.926.712,0 0,7
Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 10.077.238,8 0,3
Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler 284.492.928,4 7,1
Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar 16.898.619,9 0,4
Merkezi Yönetim Bütçesine Dahil İdarelerden Alınan Bağış ve Yardımlar 258.656,0 0,0
Diğer İdarelerden Alınan Bağış ve Yardımlar 36.969.709,8 0,9
Kurumlardan ve Kişilerden Alınan Yardım ve Bağışlar 189.056.604,9 4,7
Proje Yardımları 2.771.301,7 0,1
Özel Gelirler 38.588.580,8 1,0
Hizmet Sunumu Karşılığı Alınan Gelirler -50.544,6 0,0
Diğer Gelirler 410.074.741,6 10,3
Faiz Gelirleri 128.288.829,2 3,2
Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 65.189.676,5 1,6
Para Cezaları 145.230.753,8 3,6
Yukarıda Tanımlanmayan Diğer Çeşitli Gelirler 0,3 0,0
Diğer Çeşitli Gelirler 71.365.481,7 1,8
Menkul Kıymet ve Varlık Satış Gelirleri 556.760,4 0,0
Taşınmaz Satış Gelirleri 375.878,9 0,0
Taşınır Satış Gelirleri 76.410,8 0,0
Menkul Kıymet ve Varlık Satış Gelirleri 24.414,8 0,0
Diğer Sermaye Satış Gelirleri 80.055,8 0,0
Değer ve Miktar Değişimleri Gelirleri 378.257.906,7 9,5
Döviz Mevcudunun Değerlenmesinde Oluşan Olumlu Kur Farkları 156.775.164,7 3,9
Menkul Kıymet ve Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 748.414,2 0,0
Stokların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 825,7 0,0
Maddi Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 1.355.568,4 0,0
Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu
Farklar
34.217,0 0,0
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsi Borç Stokundaki Azalışlar 39.131.752,1 1,0
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsinden Alacaklardaki Artışlar 64.323.371,6 1,6
Kur Değişikliği Dışındaki Değer ve Miktar Değişimlerinden Kaynaklanan
Gelirler
380.636,8 0,0
Diğer Değer ve Miktar Değişimleri Gelirleri 115.507.956,2 2,9
Karşılık Gelirleri 101.509,5 0,0
Takipteki Kurum Alacakları Karşılıklarından Kaynaklananlar 279,4 0,0
Kıdem Tazminatı Karşılıkları 65.126,1 0,0
Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 36.104,0 0,0
Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan Varlıklar 2.362.472,5 0,1
Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan
Mali Olmaya
1.142.378,8 0,0
Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan
Mali Olmayan
519.015,7 0,0
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardan Bedelsiz Olarak Alınan Mali
Olmayan Varlıklar
4.701,2 0,0
Sosyal Güvenlik Kurumlarından Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan
Varlıklardan E.
1.256,5 0,0
Mahalli İdarelerden Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan Varlıklardan
E.E.G
695.120,2 0,0
Diğer Gelirler 363.950,2 0,0
Özel Hesap Gelirleri 363.950,2 0,0
FAALİYET GİDERLERİ TOPLAMI (Tahakkuk Esaslı) 5.108.514.202,2 100,0
Personel Giderleri 623.938.044,5 12,2
Memurlar 477.048.629,9 9,3
Sözleşmeli Personel 68.431.143,7 1,3
İşçiler 54.501.820,8 1,1
Geçici Personel 10.509.458,4 0,2
Diğer Personel 10.075.151,6 0,2
Milletvekilleri 383.183,3 0,0
Cumhurbaşkanı Ödeneği 1.209,0 0,0
T.C. Sayıştay Başkanlığı
26 2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
26
EK 2:2022 YILI MERKEZİ YÖNETİM FAALİYET SONUÇLARI TABLOSU(Bin TL)
2022 % Dağılım
FAALİYET GELİRLERİ TOPLAMI (Tahakkuk Esaslı) 3.985.256.574,2 100,0
Vergi Gelirleri 2.743.928.241,1 68,9
Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 1.003.174.678,5 25,2
Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 30.931.683,7 0,8
Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 802.158.768,1 20,1
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler 772.605.355,2 19,4
Damga Vergisi 46.735.571,3 1,2
Harçlar 80.066.674,8 2,0
Başka Yerde Sınıflandırılmayan Vergiler 8.255.509,4 0,2
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 165.118.063,9 4,1
Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 33.957.228,0 0,9
Malların Kullanma veya Faaliyette Bulunma İzni Gelirleri 10.723.989,4 0,3
KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri 76.109.850,6 1,9
Kurumlar Hasılatı 37.508,1 0,0
Kurumlar Karları 8.285.537,1 0,2
Kira Gelirleri 25.926.712,0 0,7
Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 10.077.238,8 0,3
Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler 284.492.928,4 7,1
Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar 16.898.619,9 0,4
Merkezi Yönetim Bütçesine Dahil İdarelerden Alınan Bağış ve Yardımlar 258.656,0 0,0
Diğer İdarelerden Alınan Bağış ve Yardımlar 36.969.709,8 0,9
Kurumlardan ve Kişilerden Alınan Yardım ve Bağışlar 189.056.604,9 4,7
Proje Yardımları 2.771.301,7 0,1
Özel Gelirler 38.588.580,8 1,0
Hizmet Sunumu Karşılığı Alınan Gelirler -50.544,6 0,0
Diğer Gelirler 410.074.741,6 10,3
Faiz Gelirleri 128.288.829,2 3,2
Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 65.189.676,5 1,6
Para Cezaları 145.230.753,8 3,6
Yukarıda Tanımlanmayan Diğer Çeşitli Gelirler 0,3 0,0
Diğer Çeşitli Gelirler 71.365.481,7 1,8
Menkul Kıymet ve Varlık Satış Gelirleri 556.760,4 0,0
Taşınmaz Satış Gelirleri 375.878,9 0,0
Taşınır Satış Gelirleri 76.410,8 0,0
Menkul Kıymet ve Varlık Satış Gelirleri 24.414,8 0,0
Diğer Sermaye Satış Gelirleri 80.055,8 0,0
Değer ve Miktar Değişimleri Gelirleri 378.257.906,7 9,5
Döviz Mevcudunun Değerlenmesinde Oluşan Olumlu Kur Farkları 156.775.164,7 3,9
Menkul Kıymet ve Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 748.414,2 0,0
Stokların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 825,7 0,0
Maddi Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu Farklar 1.355.568,4 0,0
Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu
Farklar
34.217,0 0,0
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsi Borç Stokundaki Azalışlar 39.131.752,1 1,0
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsinden Alacaklardaki Artışlar 64.323.371,6 1,6
Kur Değişikliği Dışındaki Değer ve Miktar Değişimlerinden Kaynaklanan
Gelirler
380.636,8 0,0
Diğer Değer ve Miktar Değişimleri Gelirleri 115.507.956,2 2,9
Karşılık Gelirleri 101.509,5 0,0
Takipteki Kurum Alacakları Karşılıklarından Kaynaklananlar 279,4 0,0
Kıdem Tazminatı Karşılıkları 65.126,1 0,0
Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 36.104,0 0,0
Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan Varlıklar 2.362.472,5 0,1
Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan
Mali Olmaya
1.142.378,8 0,0
Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinden Bedelsiz Olarak Alınan
Mali Olmayan
519.015,7 0,0
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardan Bedelsiz Olarak Alınan Mali
Olmayan Varlıklar
4.701,2 0,0
Sosyal Güvenlik Kurumlarından Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan
Varlıklardan E.
1.256,5 0,0
Mahalli İdarelerden Bedelsiz Olarak Alınan Mali Olmayan Varlıklardan
E.E.G
695.120,2 0,0
Diğer Gelirler 363.950,2 0,0
Özel Hesap Gelirleri 363.950,2 0,0
FAALİYET GİDERLERİ TOPLAMI (Tahakkuk Esaslı) 5.108.514.202,2 100,0
Personel Giderleri 623.938.044,5 12,2
Memurlar 477.048.629,9 9,3
Sözleşmeli Personel 68.431.143,7 1,3
İşçiler 54.501.820,8 1,1
Geçici Personel 10.509.458,4 0,2
Diğer Personel 10.075.151,6 0,2
Milletvekilleri 383.183,3 0,0
Cumhurbaşkanı Ödeneği 1.209,0 0,0
27
İstihbarat Personeli 2.987.447,9 0,1
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri 97.332.555,0 1,9
Memurlar 71.023.488,2 1,4
Sözleşmeli Personel 10.091.966,1 0,2
İşçiler 10.562.595,2 0,2
Geçici Personel 2.109.822,9 0,0
Diğer Personel 3.259.847,6 0,1
Milletvekilleri 8.769,0 0,0
İstihbarat Personeli 263.816,0 0,0
Sosyal Güvenlik Primi Ödemeleri Gecikme Cezası ve Zamları 12.250,1 0,0
Mal ve Hizmet Alım Giderleri 241.696.657,6 4,7
Üretime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları 3.476.207,9 0,1
Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları 105.512.046,7 2,1
Yolluklar 6.282.977,3 0,1
Görev Giderleri 16.493.643,3 0,3
Hizmet Alımları 102.955.706,3 2,0
Temsil ve Tanıtma Giderleri 986.988,8 0,0
Menkul Mal.Gayrimaddi Hak Alım, Bakım ve Onarım Giderleri 4.012.165,3 0,1
Gayrimenkul Mal Bakım ve Onarım Giderleri 1.011.293,5 0,0
Tedavi ve Cenaze Giderleri 965.628,4 0,0
Faiz Giderleri 763.857.683,6 15,0
Diğer İç Borç Faiz Giderleri 665.905.181,7 13,0
Dış Borç Faiz Giderleri 90.770.885,4 1,8
İskonto Giderleri 4.888.836,8 0,1
Türev Ürün Giderleri 406.141,6 0,0
Kira Sertifikası Giderleri 1.418.550,7 0,0
Finansal Kiralama Borçlanma Maliyeti Giderleri 468.087,5 0,0
Cari Transferler 1.131.836.573,5 22,2
Görev Zararları 216.782.699,5 4,2
Hazine Yardımları (Mahalli İdare Yardımları) 282.043.558,6 5,5
Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler 11.601.604,2 0,2
Hane Halkına Yapılan Transferler 258.215.666,6 5,1
Yurtdışına Yapılan Transferler 10.915.392,8 0,2
Gelirlerden Ayrılan Paylar 352.277.651,8 6,9
Sermaye Transferleri 180.219.626,0 3,5
Yurtiçi Sermaye Transferleri 158.512.129,7 3,1
Yurtdışı Sermaye Transferleri 1.537.356,3 0,0
Hazine Yardımları 20.170.140,0 0,4
Değer ve Miktar Değişimleri Giderleri 982.432.378,8 19,2
Döviz Mevcudunun Değerlenmesinde Oluşan Olumsuz Kur Farkları 77.228.204,3 1,5
Menkul Kıymet ve Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumsuz Farklar 75.233,1 0,0
Stokların Değerlemesinden Oluşan Olumsuz Farklar 665,2 0,0
Maddi Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumsuz Farklar 138.321,3 0,0
Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesinden Oluşan Olumlu
Farklar
100,5 0,0
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsi Borç Stokundaki Artışlar 744.005.703,0 14,6
Kur Değişikliği Nedeniyle Döviz Cinsinden Alacaklardaki Azalışlar 7.477.099,1 0,1
Kur Değ. Dışındaki Değer ve Miktar Değişimlerinden Kaynaklanan
Giderler
90.027,0 0,0
Diğer Değer ve Miktar Değişimleri Giderleri 153.417.025,3 3,0
Amortisman Giderleri 394.373.013,9 7,7
Maddi Duran Varlıkların Amortisman Giderleri 391.914.048,9 7,7
Maddi Olmayan Duran Varlıkların Amortisman Giderleri 2.435.964,8 0,0
Diğer Duran Varlıkların Amortisman Giderleri 23.000,2 0,0
İlk Madde ve Malzeme Giderleri 263.857.591,0 5,2
Kırtasiye Malzemeleri 2.079.664,6 0,0
Beslenme, Gıda Amaçlı ve Mutfakta Kullanılan Tüketim Malzemeleri 184.416,4 0,0
Tıbbi ve Labaratuvar Sarf Malzemeleri 11.851.276,1 0,2
Yakıtlar, Yakıt Katkıları ve Katkı Yağlar 3.270.847,0 0,1
Temizleme Ekipmanları 1.211.342,7 0,0
Giyecek, Mefruşat ve Tuhafiye Malzemeleri 862.261,8 0,0
Yiyecek 3.620.262,1 0,1
İçecek 216.149,1 0,0
Canlı Hayvanlar 56.861.376,5 1,1
Zirai Maddeler 156.742.394,6 3,1
Yem 41.974,3 0,0
Bakım, Onarım ve Üretim Malzemeleri 17.514.169,0 0,3
Yedek Parçalar 2.460.731,5 0,0
Nakil Vasıtaları Lastikleri 114.607,7 0,0
Değişim, Bağış ve Satış Amaçlı Giderler 5.136.660,7 0,1
Spor Malzemeleri Grubu 149.134,7 0,0
Basınçlı Ekipmanlar 23.107,5 0,0
Diğer Tüketim Amaçlı Ekipmanlar 1.517.214,7 0,0
Karşılık Giderleri 5.264.245,4 0,1
Takipteki Kurum Alacakları Karşılığı 215,9 0,0
T.C. Sayıştay Başkanlığı
2022 Yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 27
28
Kıdem Tazminatı Karşılıkları 5.249.776,5 0,1
4632 S.K. BES Devlet Katkısı Karşılıkları 43,3 0,0
Kurumlar Vergisi Karşılıkları 11.600,2 0,0
Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 2.609,6 0,0
Satışların Maliyeti 4.555.293,1 0,1
Satılan Mamuller Maliyeti 1.541.473,4 0,0
Satılan Ticari Mallar Maliyeti 2.881.834,8 0,1
Satılan Hizmet Maliyeti 131.420,0 0,0
Araştırma ve Geliştirme Giderleri 24,8 0,0
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri 2,0 0,0
Genel Yönetim Giderleri 88,5 0,0
Çalışmayan Kısım Gider ve Zararlar 0,7 0,0
Finansman Giderleri 449,0 0,0
Silinen Alacaklardan Kaynaklanan Giderler 271.976.660,0 5,3
Gelirlerden Alacaklardan Silinenler 245.257.747,9 4,8
Kişilerden Alacaklardan Silinenler 356.877,2 0,0
Kurum Alacaklarından Silinenler 26.360.499,1 0,5
Diğer Kurum Alacaklarından Silinenler 1.535,8 0,0
Kamu İdarelerine Bedelsiz Olarak Devredilen Mali Olmayan Varlıklardan
Kaynakla
2.212.252,8 0,0
Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerine Bedelsiz Olarak Devredilen
Varlıklarda
1.680.948,7 0,0
Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerine Bedelsiz Olarak Devredilen
Varlıklardan
508.674,1 0,0
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlara Bedelsiz Olarak Devredilen
Varlıklardan Kay
1.975,8 0,0
Sos Güv. Kurumlarına Bedelsiz Olarak Devredilen Varlıklardan
Kaynaklanan Gider
789,0 0,0
Mahalli İdarelere Bedelsiz Olarak Devredilen Varlıklardan Kaynaklanan
Giderler
19.865,2 0,0
Proje Kapsamında Yapılan Cari Giderler 38.392.607,4 0,8
Proje Kapsamında Yapılan Cari Giderler 38.392.607,4 0,8
Diğer Giderler 106.569.019,6 2,1
Hazine Taşınmazlarının Satışından Mahalli İdarelere Paylar 52.204,3 0,0
Tarımsal Alan Satış İndirimi 190,3 0,0
2/B Satış İndirimi 2.555,1 0,0
Yukarıda Tanımlanmayan Diğer Giderler 106.514.069,8 2,1
NET FAALİYET SONUCU -1.123.257.628,1
1) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan Merkezi Yönetim alt sektörüne dahil idarelerin Merilerini içermektedir.
2) Faaliyet gelirleri ve giderleri, muhasebe ilke ve kurallarına uygun olarak mali yıl içerisinde tahakkuk eden ve tahsilat veya ödeme şartına bağlı kalınmaksızın hesaplara kaydedilen her
türlü kamu gelir ve giderinden oluşmaktadır.
3) Nakit esasına göre kayıt ve takip edilen bütçe giderleri ve bütçe gelirleri; yasama organı taralından analitik bütçe sınıflamasına uygun olarak kamu
4) 610 İndirim, İade ve Iskonto Hesap Kodu bu tabloda Faaliyet Gelirlerinde ilgili detay koda eklenmiştir.
5) Mali raporlama tabloları dış denetimden geçmemiş mali veriler üzerinden derlenmektedir.
6) Merkezi yönetim kapsamındaki idarelerin kendi aralarında yaptıkları işlemlere uygulanan konsolidasyon işleminin detaylan Bilançonun Eki olan “Konsolide Edilen / Edilemeyen Tutarlar”
tablosunda yer almaktadır