Suriye’de HTŞ’nin ve Teörör örgütleriyle ile birlikte aynı safta savaşan Uygurlar Çin’i Tehdit ettiler

Beşar Esed’in devrilmesine yardımcı olan ve çeşitli yollarla Çinden kaçan Uygur militan grubu, savaşı Çin’e taşımaya yemin etti.

Terör örgütü Türkistan İslam Partisi (TİP), Suriye rejiminin çöktüğü gün olan 8 Aralık’ta yayınladığı ve savaşçılarını makineli tüfeklerle ve askeri kıyafetlerle gösteren bir videoda Pekin’i tehdit etti.

“Şimdi burada Suriye’de, buradaki tüm şehirlerde Allah için savaşıyoruz ve bunu gelecekte Urumçi, Aksu ve Kaşgar’da yapmaya devam edeceğiz” diyen maskeli bir adam, Uygurların geldiği Doğu Türkistan’daki şehirleri sıraladı. “Çinli kafirleri kovalayacağız.”diyor

Uygurların kendi vatanları için tercih ettikleri ismi kullanarak, “Humus’ta, İdlib’de savaştık, Doğu Türkistan’da da savaşmaya devam edeceğiz .” dedi.

“ Allah bize burada bir zafer verdi. Allah kendi topraklarımızda da bize bir zafer versin.”

TIP Terör örgütü savaşçıları Lazkiye sahilinde

Terör örgütü TIP, üyeleri Çin’in Uygurlar’a uyguladığı şiddetli baskıdan kaçmak için Orta Doğu’ya kaçarak on yıldan fazla bir süredir Suriye’de konuşlanmıştır. Uygurlar, büyük ölçüde Müslüman bir azınlık grubudur. Savaşçıları isyancı taarruzu yöneten İslamcı grup olan Hayat Tahrir al-Şam’a (HTŞ) katılarak Suriye’nin kuzeybatısından bir hamle yapmıştır.

Son günlerde TİP, lideri Ebu Muhammed’i taburlarıyla birlikte göstererek alışılmadık bir tanıtım kampanyasına girişti.

Bir video, isyancıların saldırısının başlamasından kısa bir süre sonra, Kasım 2024 sonlarında TIP’in Esad güçlerine karşı cephede savaştığını gösterdiğini iddia ediyor. Bir diğeri ise TIP savaşçılarının tanklarla Şam’a girdiğini ve grubun hilal ve yıldız sembolünü taşıyan açık mavi bayraklar salladığını gösteriyor.

Videonun altyazılarına göre, TİP militanları 10 ve 11 Aralık’ta stratejik liman kentleri Lazkiye ve Tartus’a girdi. Her ikisi de Suriye’nin kıyı şeridinde yer alıyor ve daha önce Rus güçlerine ev sahipliği yapıyordu .

“Bize karşı çok sayıda grup ittifak kurdu. Rusya geldi, İran geldi, Hizbullah geldi – güçlü silahlarla ve her türden askerle,” dedi 8 Aralık videosunda bir adam. “Ama her seferinde, Allah şahidimiz olsun, geri çekilmedik.

Suriye iç savaşı konusunda uzmanlaşmış bağımsız araştırmacı Aymenn Cevad el-Tamimi, TİP’in isyancıların zaferinde kesinlikle rol oynadığını söyledi.

“Bunlar, HTŞ’ye yardım eden diğer Suriyeli isyancı gruplardan mutlaka daha büyük bir güç değildi , ancak saldırının bir parçasıydılar” dedi.

2021’de Suriye televizyonunun grubu HTŞ’nin “favori müttefiki” olarak tanımladığı bildirildi. TIP üst düzey liderliği ayrıca daha önce grubun “Suriyeli kardeşlerinin Esed rejiminin gitmesi talebini” desteklemekten memnuniyet duyduğunu belirtmişti.

Terör örgütü TİP, 13 yıl süren iç savaş boyunca Suriye’de varlığını sürdürdü ve diğer gruplarla bağlarına rağmen bağımsız kimliğini korumuş görünüyor.

1990’lı yıllarda kurulan ve daha önce Afganistan ve Pakistan’da varlık gösteren grup, sürekli olarak önceliğinin Uygur bağımsızlığı olduğunu vurguluyor ve hedeflerinin “Doğu Türkistan Müslümanlarını Çin işgalinden kurtarmak” olduğunu söylüyor.

Suriye’deki muhaliflerin saldırıları sürerken, 6 Aralık’ta TİP Emiri Abdülhak el-Türkistani, grubun gelecekte Çin’e saldırmayı planladığını vurgulayan bir açıklama yaptı.

“Müslümanlar her yerde bu zaferleri kutlarken, mazlum Doğu Türkistan Müslümanları bu zaferlerden habersiz kalıyorlar. Zira onlar, kendilerini her türlü yolla ezen, iğrenç, zalim, kafir bir işgal altında yaşıyorlar” dedi.

“Allah’ın izniyle Çin kâfirleri de, inşaallah, Şam kâfirlerinin tattığı azabın aynısını tadacaklar.”

Grup, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in yüzüne sıçrayan kanların fotoğraflarını sosyal medyada paylaştı.

Olomouc Palacky Üniversitesi’nde Uygurlar konusunda uzmanlaşmış bir antropolog olan Rune Steenberg şunları söyledi: “Bunu, bir gün tüm Müslümanların özgür olacağı ve bunun bir parçasının Doğu Türkistan’daki Müslümanlar olacağı küresel bir cihadın bir adımı olarak görüyorlar. ‘Şimdi misafiriz, ancak Allah’ın yardımıyla yakında ev sahibi olacağız’ diyorlar.”

Çinde Sadece devlet onaylı Kuranlar ve devlet kontrollü imamlara izin veriliyor.

TİP’in Çin hükümetine karşı somut bir şekilde örgütlenip saldırılar düzenleyip düzenleyemeyeceği ise henüz bilinmiyor.

Pekin,  uzun zamandır TİP’in gücünü vurguluyor ve belki de abartıyor; bazı Uygur uzmanlar ise grubun gerçekte ne kadar uyumlu olduğunu tartışıyor ve neredeyse var olmadığını söylüyor. Ancak kim ne derse desin gerçek olan bir şey Önce Afganistanda sonrada Suriyede yaşayan Terörist bir gurubun olduğuda artık ortadadır ve şimdiye kadar böyle bir terör yapılaşması bazen inkar edilsede artık alanen ortadadır. Tabii Çin bu durum hakkında nasıl bir strateji izleyecek ilerleyen günlerde bunu göreceğiz.

Belkide Çin HTŞ ile anlaşıp Bu gurupları Suriyeden alıp Çinde mahkemelerde yargılamasınıda yapabilir

TIP’in son propagandası -sürükleyici bir müzik eşliğinde- gerçekten var olduğunu ve aktif olduğunu gösteriyor; ancak sayı, eğitim ve ateş gücü açısından tam kapasitelerinin ne olduğu hâlâ belirsizliğini koruyor.

Çin Dünyanın en büyük Ekonomik güçlerinden biri olarak dünyanın en büyük ordusuna sahip olup , gelişmiş silah sistemlerine ve silahlı insansız hava araçlarına hatta Uzaya hakim olan bir ülkedir. Teknolojik gücü dünyanın en ileri seviyesinde olduğu gerçekliğide ortadadır.

Çin’in, terör örgütü olarak gördüğü TİP üyelerinin iadesini talep etme olasılığı çok yüksek.

Cevad el-Tamimi, “Eğer yeni Suriye hükümeti Çin ile ilişki kurmak istiyorsa, Suriye’deki Uygur Uyruklu Teröristlerden oluşan TİP’in varlığı kesinlikle bir sorun teşkil edecektir” dedi ve ekledi: “Ancak HTŞ onları teslim ederse, bu onların ilkelerinden birinden büyük bir taviz vermek anlamına gelir.”

2020 yılında HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Culani şunları söylemişti: “Bu adamlar yedi yıldır Suriye’deler ve hiçbir zaman dış dünya için bir tehdit oluşturmadılar. “Onlar sadece İdlib’i rejimin saldırganlığına karşı savunmaya kararlılar.

Uygurların Çin’deki mücadeleleri bizim mücadelemiz değil, bu yüzden onlara kurallarımıza uydukları sürece burada hoş karşılandıklarını söylüyoruz -ki onlar da uyuyorlar.”

King’s College London’ın uluslararası radikalizasyon çalışmaları merkezinden yardımcı araştırmacı Broderick McDonald, Şam’da el-Culani ve diğer silahlı grupların yeni bir yönetim sistemi kurmasıyla birlikte TİP’in ne kadar etkili olacağı sorusunun da gündeme geldiğini söyledi.

“Uygurlar ve diğer yabancı savaşçılar [propaganda videolarında] kendilerini daha güvende hissettikleri için artık gölgelerden çıkıyorlar, bu durum azınlık gruplarıyla ilgili ne anlama geliyor ve Suriye’nin geleceğini şekillendirmeye mi çalışacaklar ?

Daha sert bir grubun ayrılma ihtimali var, ancak şimdilik TIP propagandası, grubun Suriye’deki nazik ev sahibi için minnettar olduğunu gösteriyor.

10 Aralık tarihli bir videoda, maskeli bir savaşçının Lazkiye’deki bir camide cemaate hitap ettiği görülüyor.

“Çin hükümeti bizi ülkemizden kovdu, bize baskı yaptı, bizi öldürdü ve hapse attı,” dedi. “Ülkemizi terk ettik ve buraya geldik… Son 10 yıldır sizden tüm iyilikleri gördük. Biz Doğu Türkistan’ın mücahitleriyiz ”.dedi